Diễn biến phiên tòa xét xử ông Đinh La Thăng và Nguyễn Hồng Trường

Sáng 22/12, sau hơn 1 tuần xét xử bị cáo Đinh La Thăng (cựu Bộ trưởng Bộ GTVT), Nguyễn Hồng Trường (cựu Thứ trưởng Bộ GTVT) và 18 bị cáo trong vụ sai phạm mua bán quyền thu phí tại cao tốc TP.HCM - Trung Lương, HĐXX TAND TP.HCM đã tuyên án đối với các bị cáo.

Bị cáo Đinh La Thăng và các đồng phạm tại Tòa.

Ông Đinh La Thăng nhiều lần phủ nhận cáo trạng

Tại các buổi xét xử trước đó, cựu Bộ trưởng Bộ GTVT Đinh La Thăng nhiều lần khẳng định giữa mình và Định Ngọc Hệ (tức Út "Trọc") không có quan hệ gì đặc biệt, hai người chỉ quan hệ bình thường trong xã hội thông qua người khác.

"Cáo trạng nêu bị cáo và Hệ có mối quan hệ từ trước nên giới thiệu là mang tính suy đoán, không có căn cứ bởi có những bị cáo đến đây tôi mới gặp, chứ không tác động gì. Cáo trạng nêu như vậy sai sự thật, quy chụp tôi", bị cáo Thăng nói tại phiên xét xử hôm 16/12.

Bị cáo Đinh La Thăng khai, dự án này (bán quyền thu phí cao tốc TP.HCM - Trung Lương) bị cáo không trực tiếp chỉ đạo, mà đã giao cho Thứ trưởng Nguyễn Hồng Trường, chỉ những văn bản nào bị cáo Trường không ký được thì Bộ trưởng mới ký.

"Tháng 6/2015, khi Thứ trưởng Nguyễn Văn Thể (hiện là Bộ trưởng GTVT) thay bị cáo Trường, trình ký văn bản liên quan Công ty Yên Khánh, bị cáo mới bút phê đề nghị làm đúng pháp luật", bị cáo Đinh La Thăng nói.

Tại phiên tòa ngày 21/12, trong phần nói lời sau cùng, bị cáo Đinh La Thăng xin nhận trách nhiệm là người đứng đầu đối với dự án. Tuy nhiên, cựu Bộ trưởng Bộ GTVT chỉ xin chịu trách nhiệm về mặt chính trị, hành chính và về công vụ đối với vụ việc này. "Còn trách nhiệm về mặt hình sự thì không có bởi vì tất cả các bị cáo của Bộ GTVT và Công ty Cửu Long đã hoàn toàn thực hiện theo đúng quy định của pháp luật và hướng dẫn của Bộ Tài chính", bị cáo Thăng nhấn mạnh.

Theo bị cáo Thăng, các bị cáo thuộc Bộ GTVT và Tổng Công ty Cửu Long đã luôn nỗ lực, cố gắng. Tất cả làm việc với động cơ trong sáng, không vì mục đích cá nhân, chỉ vì muốn hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình với thời gian nhanh nhất, sai phạm đó là sai phạm về quy trình thủ tục.

"Tôi mong rằng HĐXX xem xét để miễn trách nhiệm hình sự cho anh Trường và các bị cáo khác của Bộ GTVT cũng như bị cáo thuộc Công ty Cửu Long vì những sai phạm đã có nhưng đó thuộc về hành chính, quy trình thủ tục, bởi vì quá trình tranh tụng cũng khẳng định vụ án này không có thiệt hại xảy ra. Cái số tiền mà trong hồ sơ vụ án nói đã được các cơ quan tố tụng xem xét, xử lý trong vụ án khác theo quy định của pháp luật", bị cáo Thăng trình bày.

HĐXX nhận định thế nào?

Theo nhận định của HĐXX, tháng 2/2012, sau khi Thủ tướng có văn bản đồng ý chủ trương cho bán quyền thu phí, ông Đinh La Thăng (lúc này là Bộ trưởng Bộ GTVT) đã điện thoại chỉ đạo Dương Tuấn Minh (Tổng Giám đốc Tổng Công ty Cửu Long) để công ty của ông Đinh Ngọc Hệ là công ty đang kinh doanh thua lỗ, không có năng lực tài chính, mua được quyền thu phí.

Ông Đinh La Thăng ký quyết định về việc thành lập Hội đồng bán đấu giá quyền thu phí và Tổ thường trực giúp việc Hội đồng, giao Thứ trưởng Nguyễn Hồng Trường làm Chủ tịch. Ông Thăng biết việc bán đấu giá không thực hiện đúng quy định của pháp luật, để cho Công ty Yên Khánh của ông Hệ trúng thầu theo ý định ban đầu của mình.

Bị cáo Đinh La Thăng và các đồng phạm trước giờ tuyên án.

Ngoài ra, ông Thăng còn bút phê đề xuất để cho Công ty Yên Khánh làm nhà đầu tư xây dựng bổ sung hai nút giao thông trên tuyến nối Tân Tạo - Chợ Đệm và đề nghị cho công ty này cấn trừ vào tiền phải thanh toán theo hợp đồng mua quyền thu phí dẫn đến việc doanh nghiệp tiếp tục không thanh toán đúng theo quy định.

Hành vi sai phạm của ông Thăng đã giúp ông Hệ chiếm đoạt, hưởng lợi tổng cộng 725 tỷ đồng của Nhà nước.

Đối với bị cáo Nguyễn Hồng Trường, HĐXX nhận định ông biết rõ các quy định, nhưng do biết Hệ có mối quan hệ cá nhân với ông Đinh La Thăng, nên từ quan hệ cá nhân cấp dưới - cấp trên, bị cáo Trường đã có sai phạm trong thực hiện. Đó là các quyết định cho Yên Khánh thanh toán 3 lần, ký quyết định phê duyệt giá khởi điểm bán đấu giá mà không thành lập hội đồng định giá; phê duyệt kết quả bán đấu giá dù chỉ có một đơn vị tham gia. Khi Yên Khánh không thực hiện thanh toán đúng thời gian cam kết, bị cáo chỉ đạo đôn đốc trả tiền mà không chỉ đạo đình chỉ hợp đồng cũng là trái quy định…

HĐXX nhận định hành vi của bị cáo Nguyễn Hồng Trường với vai trò đồng phạm với bị cáo Thăng và các bị cáo khác ở bộ GTVT gây thất thoát tài sản của nhà nước.

Còn bị cáo Đinh Ngọc Hệ, HĐXX nhận định, ngay từ đầu Hệ đã có ý định chiếm đoạt tài sản nhà nước, nên đã lợi dụng quan hệ quen biết với Bộ trưởng Bộ GTVT khi đó là ông Đinh La Thăng để được tham gia đấu giá và trúng đấu giá quyền thu phí cao tốc TPHCM - Trung Lương. Hệ chỉ đạo các bị cáo dưới quyền làm giả hồ sơ năng lực tài chính. Khi trúng đấu giá, lợi dụng mối quan hệ với Đinh La Thăng, Hệ đã chậm nộp tiền theo hợp đồng, tới tháng 3/2017 mới được thu đủ (theo hợp đồng là tháng 10/2014).

Theo HĐXX, sau khi trúng đấu giá, Công ty Yên Khánh của Đinh Ngọc Hệ đã thế chấp hợp đồng này tại ngân hàng BIDV để vay hơn 1.700 tỷ đồng. Số tiền còn lại của hợp đồng (tổng cộng 2.004 tỷ đồng) được lấy từ tiền thu phí cao tốc. Như vậy, thực tế Công ty Yên Khánh của Hệ không bỏ tiền của mình ra để thanh toán hợp đồng chuyển giao quyền thu phí. 

Bị cáo Đinh La Thăng được dẫn giải rời tòa.

Sau khi tiếp nhận, tổ chức khai thác thu phí theo hợp đồng, Hệ đã tiếp tục chỉ đạo các đồng phạm thuộc Công ty Yên Khánh thuê Công ty Xuân Phi viết phần mềm để can thiệp vào phần mềm quản lý doanh thu mà bộ GTVT đã cài đặt trước đó để che giấu doanh thu thực tế, xóa các dữ liệu thu phí, tiêu hủy chứng từ, lập khống chứng từ kế toán.

Ngoài ra, Hệ còn dùng ảnh hưởng của mình để tác động cho Licogi 13 được tham gia thực hiện 2 gói thầu trong dự án BOT Việt Trì, đổi lại, Hệ được mua căn biệt thự ở đường Khuất Duy Tiến, quận Thanh Xuân, Hà Nội do Licogi làm chủ đầu tư với giá chênh lệch thấp hơn 3,4 tỷ đồng.

HĐXX xác định Đinh Ngọc Hệ phạm tội Lừa đảo chiếm đoạt tải sản và Lợi dụng chức vụ quyền hạn gây ảnh hưởng đến người khác để trục lợi với vai trò chủ mưu cầm đầu, chỉ huy nên phải chịu trách nhiệm chính về toàn bộ hậu quả đã gây ra.

Về trách nhiệm dân sự, HĐXX buộc Đinh Ngọc Hệ phải bồi thường toàn bộ hơn 725 tỷ đồng là tiền bị cáo chiếm đoạt từ hành vi che giấu doanh thu thu phí cao tốc, gây thất thoát cho nhà nước và hơn 3,4 tỷ đồng mà bị cáo đã trục lợi khi gây ảnh hưởng để được mua biệt thự giá rẻ.

Mức án cụ thể của các bị cáo

1. Đinh La Thăng, cựu Bộ trưởng Bộ GTVT: 10 năm tù, tổng hợp các bản án trước đó, bị cáo phải chấp hành án 30 năm tù.

2. Nguyễn Hồng Trường, cựu Thứ trưởng Bộ GTVT: 4 năm 6 tháng tù.

3. Dương Tuấn Minh, cựu Tổng Giám đốc Tổng Công ty Đầu tư phát triển và quản lý dự án hạ tầng giao thông Cửu Long (gọi tắt là Tổng Công ty Cửu Long): 4 năm tù.

4. Dương Thị Trâm Anh, cựu Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Cửu Long: 3 năm 6 tháng tù.

5. Nguyễn Chí Thành, quyền Vụ trưởng Vụ Tài chính, Bộ GTVT: 3 năm tù.

6. Lê Trung Cường, chuyên viên Vụ Tài chính, Bộ GTVT: 3 năm tù.

7. Nguyễn Thu Trang, nguyên Phó phòng Đầu tư và quản lý đấu thầu Tổng Công ty Cửu Long: 2 năm tù.

8. Đinh Ngọc Hệ, nguyên Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Thái Sơn Bộ Quốc phòng: Hình phạt chung là tù chung thân. 

9. Phạm Văn Diệt, Tổng Giám đốc điều hành Công ty Yên Khánh: 10 năm tù. Tổng hợp với bản án trước đó, bị cáo phải chấp hành hình phạt 24 năm tù.

10. Tô Phước Hùng, Kế toán trưởng Công ty Yên Khánh: 9 năm tù.

11. Vũ Thị Hoan, Giám đốc Công ty Yên Khánh: 7 năm tù. Tổng hợp hình phạt từ bản án trước đó là 14 năm tù.

12. Phạm Tấn Hoàng, Phó phòng Kế toán Công ty Yên Khánh: 6 năm tù.

13. Trần Văn Miền, Phó Giám đốc Công ty Yên Khánh, Chi nhánh Long An: 7 năm tù.

14. Nguyễn Thị Kim Huệ, Kế toán Công ty Yên Khánh: 5 năm tù.

15. Ngô Bá Thắng, Giám đốc Công ty Yên Khánh, Chi nhánh Long An: 5 năm tù.

16. Nguyễn Xuân Hiền, Giám đốc Công ty Xuân Phi: 6 năm tù.

17. Hoàng Tô Hạnh Vân, Phó Giám đốc Công ty Xuân Phi: 3 năm tù, nhưng cho hưởng án treo, thời gian thử thách 5 năm.

18. Đinh Thị Chung, Kế toán Công ty Yên Khánh: 2 năm tù, nhưng cho hưởng án treo, thời gian thử thách 4 năm.

19. Tạ Đức Minh, Thủ quỹ Công ty Yên Khánh: 2 năm tù nhưng cho hưởng án treo, thời gian thử thách 4 năm.

20. Lê Thị Những, Nhân viên hành chính nhân sự Công ty Đức Bình: 2 năm tù nhưng cho hưởng án treo, thời gian thử thách 4 năm.