Đến 'Nam thiên đệ lục động' ngắm hệ thống bia ma nhai trải dài suốt 7 thế kỷ

Động Kính Chủ nằm ở thị xã Kinh Môn, tỉnh Hải Dương. Vua Lê Thánh Tông đã xếp Kính Chủ là "Nam thiên đệ lục động", tức động đẹp thứ 6 ở trời Nam. 

Nơi đây không chỉ có cảnh quan thiên nhiên kỳ thú mà còn lưu giữ một bảo tàng bách khoa toàn thư, đó chính là hệ thống văn bia ma nhai (văn tự khắc lên vách núi) độc nhất vô nhị ở nước ta, được Thủ tướng công nhận là Bảo vật Quốc gia vào năm 2017.

Kinh Môn là mảnh đất linh thiêng, nơi đây có quần thể Di tích quốc gia đặc biệt An Phụ - Kính Chủ - Nhẫm Dương. Mới đây, hai di tích Kính Chủ - Nhẫm Dương (thị xã Kinh Môn) được bổ sung vào hồ sơ đề cử quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc trình UNESCO công nhận Di sản thế giới.

Không gian động Kính Chủ phơi bày những thạch nhũ được thiên tạo sắp đặt kỳ thú. Động chính là động Kính Chủ, ngoài ra còn có nhiều hang động độc đáo như hang Vang, hang Luồn, miếu Cô Tiên... với những câu chuyện huyền sử bất tận. 

Đặc biệt, trên các vách đá, trần hang trước đây lưu giữ 54 bia ma nhai, hiện còn 47 văn bia. Hệ thống văn bia này có từ thế kỷ 14 đến thế kỷ 20, của rất nhiều tác giả khác nhau. 

Nội dung văn bia cũng rất đa dạng, phong phú, ca ngợi cảnh quan thiên nhiên động Kính Chủ; vinh danh những Tiến sĩ, người đỗ đạt trong khu vực; ghi lại quá trình trùng tu, tôn tạo động ở nơi đây...

Ngay ngoài cửa động là văn bia cổ nhất trong hệ thống văn bia ma nhai ở đây, được Phạm Sư Mạnh - một vị quan và nhà thơ thời Trần khắc lên vách đá vào năm 1368.

Ở động còn có văn bia có cỡ chứ lớn nhất nhưng ít chữ nhất với 8 chữ "Vân Thạch thư thất - Phạm Sư Mạnh thư". Đây là văn bia lưu giữ bút tích của ông Phạm Sư Mạnh. 

Đáng chú ý là tấm bia hình chữ nhật nằm ngang trên nóc động khắc thơ của vua Lê Thánh Tông.

Bà Phạm Thị Bích Huệ, hướng dẫn viên Ban Quản lý di tích Kinh Môn cho biết, năm 1487, vua Lê Thánh Tông về thăm động Kính Chủ, trước vẻ đẹp đất nước thanh bình và thiên nhiên ban tặng cho động, nhà vua đã làm bài thơ khắc ở vị trí trang trọng nhất, bài thơ thất ngôn gồm 22 câu. 

Động Kính Chủ cũng lưu giữ một văn bia rất tiêu biểu thời nhà Mạc. Đây là văn bia có số lượng chữ nhiều nhất (ngoài cùng bên trái) với 1.300 chữ, chiều cao văn bia là 2,2m, chiều rộng 1,7m ghi lại gần 300 dòng họ từ Thanh Hoá về công đức động Kính Chủ. Viền văn bia trang trí hoa văn chạm nổi rất đẹp.

Văn bia ở đây không chỉ được khắc bằng chữ Hán mà còn được khắc bằng cả chữ Quốc ngữ, nội dung văn bia ca ngợi cảnh quan động Kính Chủ.

Không chỉ nổi tiếng là nơi có cảnh quan thiên nhiên kỳ thú, lưu giữ cho mình Bảo vật Quốc gia độc nhất vô nhị trên cả nước, động Kính Chủ còn lưu giữ những dấu tích trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ. Ao tròn trong ảnh nhìn cảnh quan rất đẹp nhưng thực tế là một hố bom mà đế quốc Mỹ ném xuống phá hoại miền Bắc.

Hàng năm, vào dịp mùa Xuân, động Kính Chủ đón rất nhiều du khách tới tham quan, vãn cảnh.