Đề xuất phát triển nhà ở xã hội cho thuê, giúp người thu nhập thấp có chỗ ở

Đại biểu Nguyễn Văn Hiển (Lâm Đồng) nhận xét, dự thảo đang đi theo hướng đảm bảo cho người thu nhập thấp được sở hữu nhà ở xã hội, thay vì đảm bảo cho họ "quyền có chỗ ở".

Thực tế, người thu nhập thấp chủ yếu là công nhân, lao động mới đi làm, với họ, nhà ở là tài sản quá lớn, quá sức. "Việc mua, sở hữu một căn nhà ở xã hội, dù là trả góp, cũng là gánh nặng tài chính quá lớn", ông Hiển nói và lo ngại về thực trạng khai man thu nhập để được mua nhà hoặc người đầu cơ mượn tên công nhân để đăng ký mua.

Đại biểu Nguyễn Văn Hiển (Lâm Đồng). (Ảnh: Quochoi.vn).

Bên cạnh đó, với những ưu đãi với phát triển nhà ở xã hội hiện nay, chủ đầu tư sẽ chọn xây nhà để bán, thu hồi vốn nhanh hơn. Ít chủ đầu tư quan tâm tới phân khúc quản lý vận hành nhà ở xã hội, cho thuê nhà ở xã hội vì khó làm, thu hồi vốn chậm.

Tại nhiều quốc gia, chủ đầu tư chỉ thực hiện dự án, còn việc quản lý vận hành sẽ do tổ chức chuyên nghiệp công hoặc tư nhân đảm nhận. Các tổ chức này song hành với chủ đầu tư từ lúc phát triển dự án, cam kết mua nhà với mức giá hợp lý để cho thuê dài hạn và giải quyết lo lắng dòng tiền đầu ra cho chủ đầu tư. "Nhờ đó, người có thu nhập thấp chưa chắc được sở hữu nhà nhưng có quyền ở", đại biểu nêu.

Vì vậy, ông Hiển kiến nghị cơ quan soạn thảo cần tách bạch quy định, chính sách loại hình nhà ở để bán với nhà ở cho thuê và thuê mua. Việc tạo cơ chế ưu đãi với nhà ở cho thuê đáp ứng nhu cầu và điều kiện kinh tế của đại bộ phận lao động trẻ trong xu hướng dịch chuyển ngày càng nhiều đến các khu vực kinh tế trọng điểm, thành phố lớn, đô thị.

Trong khi đó, Đại biểu Ngô Trung Thành, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật cho rằng, giải pháp ông Nguyễn Văn Hiển nêu ra là hợp lý, nhưng nếu thực hiện thì Nhà nước phải bỏ ra nguồn lực rất lớn, vượt khả năng thực tế. Còn với nhà đầu tư, việc bỏ tiền cục mà thu tiền lẻ thì cũng khó thu hút như thời gian qua.

Ông cho rằng, hiện nay có nghịch lý là nhà ở xã hội có rất nhiều ưu đãi nhưng không phát triển, còn nhà ở do hộ gia đình, cá nhân xây dựng cho thuê lại phát triển rất nhanh và đảm bảo cung ứng chỗ ở cho phần lớn người lao động.

Do thiếu chính sách quan tâm nên các hộ gia đình, cá nhân đầu tư xây dựng cho thuê tự phát, không theo tiêu chuẩn, điều kiện nên người thuê chịu rủi ro về an toàn, vệ sinh môi tường, chi phí đắt đỏ (điện, nước).

Do đó, để tạo điều kiện cho người dân có chỗ ở thì bên cạnh chính sách nhà ở xã hội, nhà ở giá rẻ, nhà lưu trú cho công nhân thì nên cụ thể chính sách với nhà do hộ gia đình, cá nhân đầu tư xây dựng để thể hiện đúng vai trò, đóng góp của loại nhà này.

Đại biểu đề nghị luật có quy định riêng chính sách phát triển hình thức nhà ở trên, khuyến hích xây dựng đảm bảo điều kiện, tiêu chuẩn, chất lượng, có ưu đãi hộ gia đình, cá nhân đầu tư xây dựng, có chính sách với người thuê như giá điện, nước nhằm vừa đảm bảo chỗ ở, vừa giảm bớt khó khăn cho người dân.

Nêu quan điểm về vấn đề này, đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn TP.HCM) cho rằng nên phát triển nhà cho thuê, thực tiễn thời gian vừa qua cho thấy người lao động không có khả năng tài chính để mua. Vì vậy, Nhà nước cần đầu tư nhà ở xã hội để cho thuê.

Trước ý kiến cho rằng Nhà nước không đủ nguồn lực thực hiện, đại biểu Trần Hoàng Ngân làm rõ, qua rà soát cho thấy hiện có nhiều đất công, tài sản công để hoang phí mà nếu tiến hành rà soát, giám sát thì đây sẽ là nguồn lực tài chính rất lớn để đầu tư xây dựng nhà cho công nhân thuê. 

Bên cạnh đó, cũng cần bổ sung quy định về quản lý nhà trọ. Theo ông Ngân, để đáp ứng nhu cầu nhà ở cho người lao động và đặc biệt là tại các đô thị lớn thì những chủ nhà trọ lại giữ vai trò rất là quan trọng hơn là chủ đầu tư các dự án kinh doanh bất động sản. Do đó cần có những quy định chuẩn hóa khu nhà trọ này. 

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (TP.HCM). (Ảnh: Quochoi.vn).

Đại biểu Trần Hoàng Ngân tư vấn, Chính phủ nên trình với Quốc hội để có một gói hỗ trợ cho các chủ nhà trọ với lãi suất “0 đồng” nhằm nâng cấp hệ thống nhà cho thuê, nhà trọ hiện nay và đảm bảo được chuẩn hóa, đảm bảo được những tiêu chuẩn do Luật quy định. Đại biểu nhấn mạnh, có như vậy mới vừa đảm bảo được an sinh xã hội, vừa huy động được toàn bộ nguồn lực xã hội cho công tác chăm lo chỗ ở cho người lao động.