ĐBQH đề nghị quy hoạch ổn định dân cư ở vùng có nguy cơ thiên tai, sạt lở

Kiến nghị trên được đại biểu Lê Nhật Thành (Đoàn Hà Nội) đưa ra khi góp ý về Chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về nông thôn mới, giảm nghèo bền vững, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đến năm 2035.

Theo ông Thành, qua theo dõi, giám sát tại các địa phương và phản ánh của cơ sở và từ thực tiễn triển khai 3 Chương trình mục tiêu quốc gia vừa qua còn nhiều tồn tại, hạn chế, khó khăn, vướng mắc cần được đánh giá, nhận diện để làm cơ sở hoàn thiện Chương trình giai đoạn tới.

"Vẫn còn nhiều nội dung của 3 chương trình bị trùng lặp, nhất là việc hỗ trợ hạ tầng ở thôn, bản đặc biệt khó khăn; hỗ trợ phát triển sản xuất, sinh kế; nâng cao năng lực cộng đồng, đào tạo nghề; hỗ trợ nhà ở, nước sạch, cải thiện đời sống", ông Thành nói.

Theo đại biểu, các địa phương phản ánh nhiều nội dung bị giao cho cả 3 Chương trình cùng thực hiện, gây dàn trải nguồn lực, lãng phí thời gian điều phối, khó khăn khi bố trí vốn và tổ chức thực hiện.

Bên cạnh đó, ông Lê Nhật Thành đánh giá hệ thống văn bản hướng dẫn quá nhiều, nhưng nhiều văn bản ban hành chậm, nhiều văn bản lại thiếu tính khả thi, không phù hợp thực tiễn, địa phương không áp dụng được; văn bản thay đổi nhiều lần, gây lúng túng và chậm tiến độ...

"Cơ chế quản lý vốn và thẩm quyền phê duyệt còn rườm rà, quy trình thẩm định còn nhiều tầng nấc; giao vốn chậm; thủ tục thanh quyết toán nặng tính hành chính, dẫn đến giải ngân thấp và mất cơ hội hỗ trợ đối tượng thụ hưởng", đại biểu nói.

Từ thực trạng trên, đại biểu Đoàn Hà Nội nhận định, hợp nhất 3 Chương trình mục tiêu quốc gia thành một sẽ khắc phục tình trạng phân tán nguồn lực, chồng chéo chính sách, nhiều đầu mối quản lý, nhiều văn bản hướng dẫn và một số tồn tại, hạn chế đã được đánh giá, tổng kết chỉ ra trong giai đoạn 2021-2025, nhằm đảm bảo hiệu quả; giảm văn bản hướng dẫn; tập trung nguồn lực và tăng vai trò chủ động của địa phương.

Góp ý thêm vào Chương trình, ông Thành cho rằng cần xác định nội dung đầu tư có trọng tâm trọng điểm, gồm các lĩnh vực: Hạ tầng dân sinh; sinh kế, phát triển sản xuất; khoa học, công nghệ, chuyển đổi số; môi trường.

Trong đó, đại biểu nêu rõ chính sách đặc thù đối với vùng dân tộc thiểu số và miền núi cần tập trung vào phát triển nguồn nhân lực, đổi mới công tác đào tạo nghề; phát triển sinh kế gắn với phát triển nông, lâm nghiệp, bảo vệ và phát triển rừng.

"Đầu tư cao hơn cho các dân tộc thiểu số rất ít người, đồng bào sinh sống ở vùng cao, biên giới và quy hoạch, ổn định dân cư sinh sống ở vùng có nguy cơ thiên tai, sạt lở, những vấn đề bức xúc, thiết yếu về đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt", đại biểu Thành nhấn mạnh.

Ông Thành đề nghị ban hành tiêu chí nông thôn mới riêng, đồng bộ với tiêu chí về phân định vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi để phù hợp với tình hình thực tiễn, đặc thù và sử dụng Bộ tiêu chí này làm thước đo, đánh giá.

Liên quan đến nguyên tắc phân bổ vốn, ông Lê Nhật Thành đề nghị việc phân bổ vốn cần trên cơ sở nhu cầu thực tế của địa phương để bảo đảm nguồn vốn được sử dụng hiệu quả; những địa phương không giải ngân được hoặc giải ngân đạt thấp có thể điều chuyển sang các địa phương có nhu cầu cao hơn.

Trong đó, cần làm rõ nguyên tắc "Đối với các địa phương không nhận bổ sung cân đối từ ngân sách Trung ương chỉ hỗ trợ thực hiện một số nhiệm vụ cấp bách theo nguyên tắc, tiêu chí được cấp có thẩm quyền ban hành".

Về phân bổ cho các địa phương nhận bổ sung cân đối từ ngân sách Trung ương, đại biểu đề nghị phân chia theo mức độ nhận bổ sung cân đối từ ngân sách Trung ương và quy định cụ thể về tỷ lệ hỗ trợ từ ngân sách Trung ương cho ngân sách địa phương thực hiện Chương trình do Uỷ ban Thường vụ Quốc hội quyết định.

"Cần có nguyên tắc về thứ tự ưu tiên phân bổ vốn cho các đối tượng, nội dung nhiệm vụ để đạt được các mục tiêu có tính chất đặc thù, bao trùm, tập trung giải quyết những nội dung, nhiệm vụ khó khăn nhất", đại biểu Quốc hội Lê Nhật Thành nêu rõ.