Căn cứ quy định tại Luật Giao thông đường bộ 2008 thì người lái xe tham gia giao thông phải đủ độ tuổi, sức khỏe theo quy định và có giấy phép lái xe (GPLX) phù hợp với loại xe được phép điều khiển do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cấp.
Người lái xe khi điều khiển phương tiện phải mang theo các giấy tờ sau: Đăng ký xe. GPLX phù hợp với loại xe được phép điều khiển. Giấy chứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường đối với xe cơ giới theo quy định. Giấy chứng nhận bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới.
Như vậy, người điều khiển xe phải có và mang theo GPLX khi khi tham gia giao thông. Nếu không có hoặc không xuất trình được khi bị kiểm tra, kiểm soát, người điều khiển sẽ bị xử phạt theo quy định tại Nghị định 100/2019/NĐ-CP, cụ thể như sau:
Đối với phương tiện là xe ô tô, máy kéo và các loại xe tương tự xe ô tô:
Người điều khiển xe ô tô, máy kéo và các loại xe tương tự xe ô tô không có GPLX bị phạy tiền từ 4.000.000 đồng đến 6.000.000 đồng.
Cảnh sát Giao thông kiểm tra xe khách trên cao tốc Đà Nẵng-Quảng Ngãi. (Ảnh: Xuân Tiến)
Người điều khiển xe ô tô, máy kéo và các loại xe tương tự xe ô tô không mang theo GPLX (trừ hành vi vi phạm quy định tại điểm c khoản 8 Điều 21 Nghị định 100) thì bị phạt tiền từ 200.000 đồng đến 400.000 đồng.
Đối với phương tiện là xe mô tô và các loại xe tương tự xe mô tô
Người điều khiển xe mô tô 2 bánh có dung tích xi lanh dưới 175 cm3 và các loại xe tương tự xe mô tô mà không có GPLX bị phạt tiền từ 800.000 đồng đến 1.200.000 đồng.
Người điều khiển xe mô tô 2 bánh có dung tích xi lanh từ 175 cm3 trở lên, xe mô tô 3 bánh mà không có GPLX bị phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 4.000.000 đồng.
Người điều khiển xe mô tô và các loại xe tương tự xe mô tô không mang theo GPLX (trừ hành vi vi phạm quy định tại điểm b khoản 5, điểm c khoản 7 Điều 21 Nghị định 100) thì bị phạt tiền từ 100.000 đồng đến 200.000 đồng.
Mặt khác, hiện nay pháp luật không có quy định về việc giấy hẹn cấp, cấp lại GPLX có thể thay thế cho GPLX trong thời gian đang đợi cấp mới GPLX hoặc khi bị mất mà người lái xe đang thực hiện thủ tục cấp lại.
Như vậy, giấy hẹn cấp, cấp lại GPLX đơn thuần là xác nhận thời gian cá nhân có thể nhận được GPLX, không có giá trị thay thế GPLX.
Do đó, nếu vi phạm thì người điều khiển xe vẫn sẽ bị xử phạt hành chính theo quy định pháp luật kể trên.
Cụ thể, đối với trường hợp đang đợi cấp mới GPLX, người lái xe sẽ bị xử lý như trường hợp không có GPLX. Còn đối với trường hợp đang đợi cấp lại GPLX do bị mất, người lái xe sẽ bị xử lý như trường hợp không mang theo GPLX khi lái xe.