(VTC News) - Làng Đại Hoàng quê hương của cố nhà văn Nam Cao thuộc xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam vốn được nhiều người biết đến qua những trang văn, giờ đây cái làng quê vốn một thời được mệnh danh là nghèo nhất Bắc Bộ ấy đang phát triển và trở nên nổi tiếng bởi các nghề truyền thống.
Nghề kho cá ở xã Hòa Hậu bắt đầu từ bao giờ thì không ai biết. Một cụ già trong làng kể lại rằng ngày xưa làng Đại Hoàng nghèo đến mức ngày tết không có gì để ăn, không có gạo để làm bánh chưng, mấy người trong làng nghĩ ra cách lội sông bắt cá về kho để dâng lên bàn thờ tổ tiên. Nghề kho cá bắt nguồn từ đó và được duy trì đến tận ngày nay.
|
| Những niêu cá kho này được khách ở Hà Nội đặt mua |
Mùi vị cá kho đã trở thành hương vị tết của người dân nơi đây, bánh chưng có thể thiếu nhưng bắt buộc phải có niêu cá kho trong nhà trong những ngày tết. Mỗi gia đình có vài niêu cá kho ăn tết và để giành cho con cháu mang đi làm quà.
Khoảng 20 năm trở lại đây, nghề kho cá của làng phát triển mạnh. Người Hòa Hậu bây giờ kho cá quanh năm, nhưng nhộn nhịp nhất vẫn là vào dịp tết.
Chị Nga ở xóm 9 – Hòa Hậu cho biết: “Những ngày giáp tết, nhà chị kho từ 60-80 niêu cá một ngày, mỗi niêu cá kho có giá bán dao động từ 500.000 đồng đến 700.000 đồng, đắt nhất là 1.200.000”. Người dân ở đây chỉ kho cá bán cho những người gọi điện đặt trước, có những vị khách đặt 8 đến 10 niêu để làm quà và mang ra nước ngoài. Lúc nào trong làng cũng có khói nghi ngút cộng với mùi thơm của cá.
Nhiều gia đình đã xây dựng thành cơ sở có tiếng khắp nơi trong cả nước. Ông Trần Bá Luận – chủ của một cơ sở kho cá ở xóm 1 – Hòa Hậu cho biết, những khách đặt mua cá kho của nhà ông có ở nhiều tỉnh Hà Nội, Quảng Ninh, Lạng Sơn, Thái Nguyên… Vào đợt rằm tháng chạp, gia đình ông kho hơn 200 niêu cá một ngày.
|
| Niêu đất được đặt mua ở tận Thanh Hóa, Nghệ An |
Cá kho Hòa Hậu có vị thơm, ngon của cá và gia vị tổng hợp mà không thể lẫn với bất cứ cá kho của vùng khác. Vừa đặt chân tới đầu làng đã thấy khói tỏa ra từ các nhà hòa lẫn trong mùi vị thơm phức của cá và những gia vị tổng hợp. Từ khâu chuẩn bị đến công đoạn cuối cùng mang đến tay người tiêu dùng đều được làm tỉ mỉ, người ta thường chọn cá trắm đen để kho vì thịt của nó rắn chắc lại thơm, và thường chọn loại cá có trọng lượng 3kg trở lên, mình dài, bụng thon cùng 14 vị thảo mộc gừng, riềng, chanh, đường, nước mắm….được chưng cất thành gia vị.
Thời gian kho cá thường từ 9 đến 15 tiếng, phải luôn giữ cho nồi cá sôi đều cho đến khi nồi cá cạn nước. Công thức kho cá chung đơn giản như vậy, nhưng để có được một nồi cá ngon thì đó là bí quyết riêng của mỗi gia đình làng Hòa Hậu.
Cá kho Hòa Hậu bây giờ đã có tiếng ở nhiều tỉnh trong cả nước, có gia đình đã xây dựng hẳn một trang web riêng để giới thiệu quảng bá về nghề kho cá truyền thống của gia đình và quê hương mình.
Nguyễn Quế - Tạ Thùy