Sáng 14/1, TAND TP Hà Nội đưa cựu Chủ tịch Hội đồng thành viên, cựu Giám đốc NXB Giáo dục Nguyễn Đức Thái cùng 7 bị cáo khác ra xét xử về các tội Đưa hối lộ; Nhận hối lộ; Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng.
Cáo trạng thể hiện, ngay khi ông Thái được bổ nhiệm chức vụ Chủ tịch NXB Giáo dục Việt Nam, Tô Mỹ Ngọc - Cựu Chủ tịch HĐQT Công ty Phùng Vĩnh Hưng và Nguyễn Trí Minh - Cựu Giám đốc Công ty TNHH Giấy Minh Cường Phát đến gặp vừa để giới thiệu về công ty vừa nhờ ông Thái tạo điều kiện giúp đỡ cho trúng thầu và “sẽ cảm ơn”.
Sau khi thống nhất với Minh và Ngọc, ông Thái chỉ đạo cấp dưới lựa chọn phương thức “chào hàng cạnh tranh rút gọn” và đưa 2 công ty này vào “danh sách ngắn” được nhận yêu cầu báo giá trái quy định.
Trong quá trình thực hiện các gói thầu được giao với tổng giá trị hơn 452 tỷ đồng, ông Thái nhận hối lộ của hai nhà thầu Phùng Vĩnh Hưng và Minh Cường Phát tổng số tiền 24,9 tỷ đồng.
Các bị cáo tại toà.
Tại toà, ông Thái thừa nhận hành vi như cáo trạng truy tố. Bị cáo khai, khi lên chức Chủ tịch NXB Giáo dục Việt Nam năm 2017, được Ban chỉ đạo mua sắm và các "cán bộ làm việc lâu năm" tư vấn thực hiện theo phương thức rút gọn, thay vì đấu thầu.
"Bị cáo với vai trò Chủ tịch, thấy đúng Luật Đấu thầu nên quyết định làm theo cách chào hàng cạnh tranh rút gọn", ông Thái khai tại tòa và nói thêm rằng quá trình điều tra mới biết mình làm như vậy là sai.
Ông Thái cũng khai không thoả thuận trước để doanh nghiệp của Ngọc trúng bao nhiêu gói thầu, cũng không thoả thuận về % ăn chia.
Năm 2017, Công ty Phùng Vĩnh Hưng trúng 3 gói thầu tổng trị giá hơn 282 tỷ đồng. Nữ chủ tịch công ty chuẩn bị 3 tỷ đồng, bay từ TP.HCM ra Hà Nội gặp ông Thái. Cuộc gặp diễn ra tại phòng làm việc của cựu Chủ tịch NXB Giáo dục. Tô Mỹ Ngọc để túi tiền ở cạnh bàn uống nước và nói có chút “quà biếu cảm ơn đã giúp công ty trúng thầu”.
Cuộc gặp kết thúc, ông Thái mở túi kiểm tra và cất tiền vào két sắt trong phòng làm việc.
Trong 4 năm tiếp theo (2018-2021), Công ty Phùng Vĩnh Hưng tham gia và trúng 10 gói thầu. Nữ chủ tịch của công ty này đến phòng làm việc của ông Thái định kỳ mỗi năm 1 lần để đưa tiền, mỗi lần 4 tỷ đồng. Trong khoảng thời gian trên, ông Thái nhận tổng số tiền 16 tỷ đồng. Sau khi nhận tiền, ông đều cất vào két sắt trong phòng làm việc.
Ngoài ra, vào dịp Tết nguyên đán của 5 năm liên tiếp, từ 2018-2022, bà Ngọc đều cảm ơn ông Thái 200 triệu đồng mỗi năm, tổng 1 tỷ đồng.
Về số tiền hơn 20 tỷ nhận từ Tô Mỹ Ngọc, ông Thái khai số tiền dùng để tiêu xài cá nhân, cấp dưới không biết việc này.
"Tại cơ quan điều tra, bị cáo khai dùng số tiền ấy để biếu lãnh đạo Bộ GD&ĐT", chủ toạ hỏi.
"Bị cáo xin rút lại lời khai đó, tự bị cáo tiêu dùng cá nhân hết", ông Thái trả lời.
Đối với Công ty Minh Cường Phát, ông Thái khai nhận Nguyễn Trí Minh đến gặp ông đặt vấn đề “tạo điều kiện” cho công ty cung cấp các loại giấy cho nhà xuất bản. Sau đó, công ty này được đưa vào danh sách ngắn và được tham dự, trúng gói thầu số 6.
Ông Thái thừa nhận, sau khi trúng gói thầu số 6, ông Minh đến gặp và cảm ơn 400 triệu đồng và đề nghị cho công ty tiếp tục được cung cấp giấy bìa gói thầu số 7.
“Sau khi trúng gói thầu số 7, Minh có đến gặp bị cáo và đưa 2,5 tỷ đồng cảm ơn”, ông Thái nói và cho biết sau khi nhận tiền đã cất vào két. Ngoài ra, năm 2018 ông Thái nhận của Minh 1 tỷ đồng, năm 2019 và 2020, ông Minh cũng đều đến cảm ơn ông Thái mỗi năm 500 triệu đồng vào trước ngày Nhà giáo Việt nam 20/11.
Ông Thái cũng khai nhận số tiền nhận của Minh dùng vào chi tiêu cá nhân, không biếu ai.
Trình bày tại tòa, bị cáo Nguyễn Trí Minh, Giám đốc Công ty Minh Cường Phát, khẳng định lời khai trên, cho hay không bị ép buộc hay thỏa thuận việc đưa tiền "cảm ơn" tới lãnh đạo NXB Giáo dục.
Chủ tọa hỏi: "Số lượng tiền đưa cho bị cáo Thái dựa trên căn cứ nào?". Bị cáo Minh đáp, sau khi trúng thầu sẽ trừ đi các chi phí, yêu cầu kế toán báo cáo lợi nhuận và từ đó, "cắt lại" một phần mang đi cảm ơn.
Trước câu hỏi về việc có nhận thấy hành vi của mình là đưa hối lộ, bị cáo Minh đáp: "Chỉ là làm ăn có lãi nên biếu quà và không thỏa thuận gì với bên nhận. Gói thầu số 6, bị cáo chào còn thấp hơn dự toán mua hàng. Gói số 7 bị cáo tham gia cũng không thỏa thuận gì và khi thực hiện hợp đồng, còn giảm giá thêm 1 tỷ làm thiện chí, tạo quan hệ tốt đẹp về sau. Bị cáo không nghĩ hành vi này phạm tội, sau được viện kiểm sát, các luật sư giải thích mới nhận thức được".
Bị cáo Minh khẳng định không được người của NXB Giáo dục giúp trúng thầu.
Chủ tọa tiếp tục hỏi: "Nếu không được cung cấp hồ sơ, không biết trước thông tin, không có "quân xanh, quân đỏ", liệu doanh nghiệp của bị cáo có trúng thầu?". Trả lời câu hỏi này, bị cáo Nguyễn Trí Minh thừa nhận bản thân được giúp đỡ nên mới có thể bán được giấy in cho NXB Giáo dục nhưng bị cáo vẫn giữ lời khai về việc không thỏa thuận phải đưa tiền.