Cuộc bầu cử chết chóc nhất ở Mexico

Tại thành phố Taxco, Mario Figueroa, một ứng cử viên của cuộc bầu cử thị trưởng, phải di chuyển bằng xe SUV bọc thép. Bao quanh ông là những vệ sĩ được trang bị súng trường. Trong khi đó, một chiếc áo chống đạn được cất ở phía sau xe.

"Chúng ta phải chuẩn bị cho bất cứ điều gì, tính mạng chúng ta giờ đang nằm trong tay của Chúa", ông Figueroa cho biết.

Viêc các ứng cử viên chính trị được bảo vệ nghiêm ngặt như ông Figueroa đã trở thành một hiện tượng bình thường tại Mexico trong thời gian gần đây.

Mexico đang bước vào ngày cuối cùng của một trong những cuộc bầu cử đẫm máu nhất trong những năm gần đây. Theo hãng tư vấn Etellekt, kể từ tháng 9/2020, đã có tổng cộng 89 chính trị gia bị giết hại trong thời gian chuẩn bị cho cuộc bầu cử.

Những nhân viên an ninh được trang bị vũ khí hạng nặng đã trở thành một điều bình thường đối với các ứng cử viên của cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ tại Mexico. (Ảnh: Washington Post)

Tình trạng bạo lực tại Mexico trong cuộc bầu cử này đã trở thành minh chứng rõ nét cho quá trình mở rộng địa bàn hoạt động của các tổ chức tội phạm của nước này.

Ngoài việc bầu ra các thành viên mới của Hạ viện, cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào ngày 6/6 cũng sẽ quyết định thành viên của các cơ quan lập pháp tại phần lớn các bang của Mexico. Bên cạnh đó, hơn một nửa trong số 32 thống đốc bang của nước này cũng sẽ được chọn ra trong cuộc bầu cử sắp tới.

Theo ông Guillermo Trejo, nhà khoa học chính trị tại đại học Notre Dame, các tổ chức tội phạm tại Mexico đều hiểu rằng việc kiểm soát chính quyền địa phương là yếu tố then chốt nhằm đảm bảo các tuyến đường vận chuyển ma túy của họ. "Đây là một cuộc chiến tranh nhằm giành quyền lực tại các cơ quan địa phương", ông Trejo cho biết.

Thành phố Taxco chính là một trong những điểm nóng của cuộc chiến này. Từng được biết tới là một nơi bình yên, Taxco giờ đây là nơi hoạt động của nhiều băng đảng Mexico.

Điểm nóng bạo lực

Từ năm 2017 đến năm 2019, tỷ lệ các vụ giết người tại đây đã tăng gấp 3 lần. Trong khi đó, những vụ bắt cóc hay tống tiền đang ngày càng trở nên phổ biến.

"Taxco từng là một trong những nơi bình yên nhất trên thế giới. Nhưng giờ đây, không ai dám ra khỏi nhà sau 22h tối do tình trạng bạo lực tại đây", ông Roberto Hernández Mojica, một người thợ mỏ địa phương cho biết.

Taxco từng là một thành phố rất yên bình. (Ảnh: Washington Post)

Những tổ chức tội phạm tại Taxco lúc này đang nhắm tới cuộc bầu cử thị trưởng. Hai tổ chức manh động nhất chính là Familia Michoacana và Jalisco New Generation, hai trong số các tổ chức tội phạm lớn nhất ở Mexico.

Trong số 9 ứng cử viên cho vị trí thị trưởng của thành phố Taxco, có tới 3 ứng cử viên luôn duy trì một đội ngũ an ninh bên cạnh. Trước đó, một ứng cử viên tiềm năng khác đã phải rút khỏi cuộc đua sau khi bị một nhóm tội phạm bắt cóc và đánh đập.

Ngay từ những ngày đầu của cuộc bầu cử, ông Figueroa đã bị bắn ở gần nhà mình tại trung tâm thành phố Taxco. Theo ông, hung thủ của vụ tấn công đã cảnh báo ông không được tiếp tục cuộc đua với thị trưởng hiện tại của thành phố Taxco, ông Marcos Parra. Trước đó, ông Figueroa đã cáo buộc thị trưởng Parra có hành vi tham nhũng và bao che cho tội phạm.

Ông Mario Figueroa, và vết sẹo trên ngực sau lần bị ám sát hụt vào tháng 12/2020. (Ảnh: Washington Post)

Về phần mình, Thị trưởng Parra trong một cuộc phỏng vấn đã phủ nhận các cáo buộc trên. Ông Parra cho biết bản thân cũng đã nhận được những video đe dọa đến tính mạng của mình đến từ tổ chức tội phạm Jalisco New Generation. Trong cuộc phỏng vấn trên, Thị trưởng Parra cũng tuyên bố ông sẽ không bao giờ đàm phán với những tổ chức tội phạm.

Tuy đưa ra tuyên bố như vậy, ông Parra cũng đồng ý với quan điểm rằng các tổ chức tội phạm đã thâm nhập vào trong hệ thống các cơ quan quyền lực địa phương tại Taxco, cụ thể là trong lực lượng cảnh sát và các cơ quan tư pháp của thành phố này. Thậm chí, khi trở thành thị trưởng của Taxco vào năm 2018, ông Parra đã phải để vợ con của mình sống tại một thành phố khác do lo ngại cho sự an nguy của họ.

Thị trưởng Parra đã cố gắng khôi phục trật tự tại thành phố Taxco thông qua việc tuyển mộ thêm thành viên cho lực lượng cảnh sát thành phố. Tuy vậy, tất cả 64 ứng viên đều không thể vượt qua bài kiểm tra sát hạch hoặc đã rút lui sau đó. "Tôi không biết liệu họ có nhận được những lời đe dọa hay không", thị trưởng Parra bình luận về tình trạng trên.

Những cuộc bầu cử nhuốm màu bạo lực

Tình trạng bạo lực trước và trong các cuộc bầu cử tại Taxco đang là một hiện tượng phổ biến tại nhiều thành phố ở Mexico. Điều này đến từ việc những thành phố trên nằm tại những vị trí chiến lược của những con đường vận chuyển ma túy từ Mexico đến Mỹ.

Để đối phó với cuộc chiến chống ma túy ngày càng được đẩy mạnh của các cơ quan chức năng, nhiều tổ chức buôn bán ma túy tìm cách mở rộng địa bàn hoạt động nhằm tìm kiếm thêm những con đường vận chuyển ma túy mới vào Mỹ.

Chính vì vậy, những cuộc bầu cử tại các thành phố như Taxco, nơi nằm trên một trong những con đường chung chuyển ma túy vào Mỹ, được các tổ chức này quan tâm đặc biệt.

Cuộc bầu cử vào hôm 6/6 được dự báo là một trong những cuộc bầu cử bạo lực nhất tại Mexico trong những năm trở lại đây. Trong số 89 chính trị gia bị giết hại kể từ tháng 9/2020, có đến 35 người là ứng cử viên trong các cuộc bầu cử địa phương.

Ông Alberto Alonso, một ứng cử viên thị trưởng tại thành phố Acapulco, trả lời phóng vấn tại một bệnh viên sau khi sống sót một vụ ám sát vào hôm 25/5. (Ảnh: Guardian)  

"Các băng đảng muốn duy trì kiểm kiểm soát vốn có của mình đối với lực lượng cảnh sát, đối với chi tiêu công và với cả chính quyền địa phương", ông Marcial Rodríguez Saldaña, người đứng đầu tại bang Guerrero của đảng Morena, đảng của Tổng thống Mexico Andrés Manuel López Obrador cho biết.

Tình trạng bạo lực trong các cuộc bầu cử tại Mexico thực tế đã diễn ra trong một thời gian dài.

"Trong các cuộc bầu cử trước đây của Mexico, một số ứng cử viên đã bỏ qua những lời đe dọa để tiếp tục chiến dịch tranh cử, những người này sau đó trở thành nạn nhân của các vụ ám sát", ông Adrian Wences, chủ tịch đảng Phong trào Công dân tại Mexico cho biết.

Cũng theo ông Wences, chính vì những vụ tấn công trên mà giờ đây các ứng cử viên cho các cuộc bầu cử tại Mexico thường sẽ rút lui sau khi nhận được những lời đe dọa của các tổ chức tội phạm.

Mặc dù chính phủ của Tổng thống Obrador đã bố trí lực lượng an ninh cho khoảng 150 ứng cử viên tại 7 bang được chính quyền nước này đánh giá là có nguy cơ bạo lực cao, tình trạng bạo lực hiện vẫn chưa có dấu hiệu suy giảm.

Một nhân viên an ninh đang chuẩn bị vũ khí để bảo vệ cho một ứng cử viên thị trưởng tại thành phố Morelia, Mexico. (Ảnh: AP)

Tuy các đảng chính trị tại Mexico đã lên án tình trạng bạo lực trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ tại nước này, một số đảng được cho là đã lợi dụng sức mạnh tài chính và vũ trang của các băng đảng tội phạm tại Mexico nhằm thực hiện tham vọng chính trị của mình.

"Điều mà chúng ta đang nhìn thấy tại Mexico chính là một mối quan hệ thương lượng phân chia quyền lực giữa các đảng chính trị và các tổ chức tội phạm", ông Falko Ernst, một nhà phân tích của Tổ chức Khủng hoảng Quốc tế đang hoạt động tại Mexico cho biết.

Những ứng cử viên chính trị không phải là những đối tượng duy nhất bị các tổ chức tội phạm nhắm tới. Trong những năm gần đây, hàng trăm nhà báo, nhà hoạt động môi trường và nhân quyền, những người dám đứng lên chống lại quyền lực của các tổ chức tội phạm, cũng đã trở thành nạn nhân của những tổ chức này.

Francisco Pacheco là một nhà báo tại thành phố Taxco, ông đã bị ám sát vào năm 2016 sau khi đăng tải một bài báo chỉ trích thị trưởng thành phố lúc bấy giờ là ông Omar Jalil. Ông Jalil, hiện là một ứng cử viên trong cuộc bầu cử thị trưởng tại Taxco, phủ nhận sự liên quan của mình tới cái chết của ông Pacheco.

Tuy vậy, với anh Ali, con của ông Pacheco, vụ ám sát như một lời cảnh báo đối với những người dám lên tiếng chống lại quyền lực của các tổ chức tội phạm tại khu vực này.

"Lời cảnh báo là rất rõ ràng. Hãy giữ im lặng", anh Ali cho biết.