12:08 23/12/2024
Video
Rằm tháng Giêng (15/1) năm nay nhằm vào thứ Sáu ngày 26/2 dương lịch. Thông thường lễ cúng sẽ được tiến hành vào ngày chính rằm, nhưng ngày nay do điều kiện công việc bận rộn nên không phải gia đình nào cũng có thể cúng đúng ngày. Vấn đề giờ giấc cũng là nỗi băn khoăn của nhiều người.
Theo truyền thống, khung giờ tốt nhất để cúng rằm tháng giêng 2021 là giờ Ngọ (11h-13h), tốt hơn cả là chính Ngọ - đúng 12h. Người xưa tin rằng, đây là khung giờ thần Phật giáng thế, sẽ chứng nghiệm cho lòng thành của gia chủ.
Tuy nhiên, nếu không sắp xếp được thời gian trên, gia chủ có thể làm lễ cúng trong khoảng từ sáng ngày 14 tháng Giêng đến trước 19h ngày 15 tháng Giêng là được.
Cúng rằm tháng Giêng giờ nào tốt? Theo truyền thống, lý tưởng nhất là chính ngọ - 12h.
Rằm tháng Giêng năm Tân Sửu có các khung giờ hoàng đạo dưới đây, gia chủ có thể chọn để tiến hành nghi lễ cúng phù hợp với điều kiện gia đình:
Rất nhiều người phân vân về điều này. Người thì cho rằng cúng ở nhà là được rồi, người khác lại cho rằng phải lên chùa mới đúng, nhưng cũng có người quan niệm phải cúng cả ở nhà và trên chùa. Vậy phải thế nào mới đúng?
Vào ngày rằm tháng Giêng hàng năm, người Việt thường rất coi trọng việc cúng lễ, đa phần mọi người làm lễ mặn cúng gia tiên và lễ chay để cúng Phật. Tùy vào phong tục từng nơi cũng như điều kiện kinh tế gia đình mà lễ cúng mỗi nhà không giống nhau, nhưng tất cả đều thể hiện tinh thần “uống nước nhớ nguồn” của con cháu đối với ông bà, tổ tiên và tấm lòng thành kính đối với Phật thánh.
Rất nhiều người phân vân việc nên cúng rằm tháng Giêng ở nhà hay lên chùa.
Ngày nay, có nhiều gia đình ngoài việc cúng rằm tháng Giêng ở nhà còn làm một lễ ngọt lên chùa dâng Phật, thánh, mục đích chung vẫn là cầu mong sức khỏe, bình an cho gia đình, cầu con cháu ngoan ngoãn, học hành tấn tới.
Vào ngày này, nhiều nhà còn làm lễ dâng sao giải hạn ở đền, chùa. Mỗi đền, chùa có nghi lễ cúng khác nhau, cách tụng kinh cũng khác nhau. Theo phong tục này, trong nhà năm đó có người nào bị sao xấu chiếu thì sẽ làm lễ giải hạn cho người đó, cầu mong tai qua nạn khỏi.
Tại sao Rằm tháng Giêng được gọi là Tết Nguyên tiêu?
Trong tiếng Hán, “Nguyên” là thứ nhất, “tiêu” là đêm; nguyên tiêu ý nói là đêm rằm đầu tiên trong năm. Vì thế, nó còn được gọi là lễ Thượng nguyên, bên cạnh Tết Trung nguyên (rằm tháng Bảy) và Tết Hạ nguyên (rằm tháng Mười). Hai chữ "nguyên tiêu" cho thấy ngày lễ này gắn với ban đêm, như câu chuyện về sự tích Tết Nguyên tiêu của Trung Quốc.
Truyện kể rằng vào đời Hán, có cô gái trẻ sống trong cung không được phép về thăm cha mẹ vào ngày 15/1 (âm lịch), quá đau buồn nên có ý định lao xuống giếng tự tử. Cảm động trước lòng hiếu của cô gái, vị quan cận thần của Hoàng đế nghĩ ra một kế giúp cô. Ông tâu vua rằng vào ngày 16/1, thiên đình sẽ sai hỏa thần xuống thiêu rụi kinh thành. Để tránh tai họa, trước đó một hôm, mọi người phải treo đèn lồng trước cửa nhà mình và ngoài đường.
Theo lệnh của Vua, vào rằm tháng Giêng, nhà nhà đều treo đèn lồng. Nhân lúc mọi người đang mải ngắm những chiếc đèn xinh xắn đó, cô gái trẻ đã trốn về nhà thăm cha mẹ mà không ai biết.
Truyền thuyết Tết Nguyên tiêu (rằm tháng giêng) kể rằng có một cung nữ buồn tủi vì không được về thăm cha mẹ...Truyền thuyết khác kể, con thiên nga mà Ngọc Hoàng rất yêu quý trong một lần bay xuống hạ giới chơi đã bị người thợ săn bắn chết. Để trả thù cho con thiên nga, Ngọc Hoàng sai một đội quân thiên đình đúng ngày 15/1 xuống hỏa thiêu toàn bộ con người và động vật dưới hạ giới. Rất may cho loài người là có một số vị thần không đồng ý với quyết định này của Ngọc Hoàng. Họ liều mình xuống hạ giới để hiến kế cho chúng sinh.
Thế là vào ngày 15 tháng Giêng hàng năm, nhà nhà đều treo đèn lồng đỏ và bắn pháo hoa để khi Ngọc Hoàng nhìn xuống tưởng rằng nhà cửa, làng mạc ở dưới đã bị phóng hỏa, thiêu rụi. Nhờ đó mà loài người và muôn thú mới thoát khỏi họa diệt vong.
Kể từ đó đến nay, ngày 15 tháng 1 (âm lịch) hằng năm, các nhà treo đèn lồng, nấu cỗ, bày tiệc, sum họp bên gia đình, mừng một năm mới bắt đầu bình an, may mắn.
Với người Việt Nam, rằm tháng Giêng cũng là ngày lễ quan trọng, chính thức khép lại những ngày Tết Nguyên đán. Trong ngày này, nhiều gia đình thường lên chùa cầu an, cúng sao giải hạn, mọi nhà đều thắp hương và làm cơm cúng gia tiên, thần linh để tri ân và cầu mong một năm mới an lành, may mắn.
(*) Thông tin trên chỉ mang tính chất tham khảo.