Chuyên gia: Nếu không quyết liệt, Hà Nội sẽ 'vỡ trận'

Số ca COVID-19 ở Hà Nội những ngày qua luôn dao động từ 1.700 đến gần 1.900. Toàn bộ 30/30 quận, huyện, thị xã của thủ đô đều có dịch. Trong đợt dịch 4 (từ 29/4 đến nay), Hà Nội ghi nhận 39.409 trường hợp nhiễm SARS-CoV-2, trong đó 14.333 ca cộng đồng, 25.076 ca cách ly. Mỗi ngày hàng nghìn ca mới với vài trăm ca cộng đồng, và ngành y tế Hà Nội khẳng định thành phố vẫn đang chủ động kiểm soát dịch.

Dù vậy nhiều chuyên gia bày tỏ lo ngại về công tác kiểm tra, giám sát các hoạt động. Theo họ, nếu không làm tốt công tác này, Hà Nội sẽ “vỡ trận”.

Cẩn thận “vỡ trận”

Theo PGS.TS Trần Đắc Phu, nguyên cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), cố vấn cao cấp của Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam, số ca bệnh hiện nay của Hà Nội vẫn tăng cao do Hà Nội vẫn thực hiện truy vết, xét nghiệm nhiều.

Với tình hình dịch bệnh như vậy, Hà Nội vẫn đáp ứng được công tác điều trị, nhưng nếu không có các biện pháp mạnh làm giảm nguy cơ lây nhiễm, thì các ca bệnh tăng quá nhiều, gây quá tải hệ thống y tế, kéo theo tỷ lệ tử vong tăng cao.

PGS.TS Trần Đắc Phu, nguyên cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), cố vấn cao cấp của Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam.

“Hà Nội không nên nghĩ tiêm vaccine nhiều là an toàn mà không quyết liệt với các biện pháp kiểm soát dịch bệnh, dẫn đến chủ quan, buông xuôi thả lỏng. Tiêm vaccine không có nghĩa là tránh được nhiễm bệnh và tử vong. Một số người kể cả dù tiêm 2 mũi vẫn nguy cơ trở nặng, thậm chí có người tử vong dù tiêm đủ vaccine", ông Phu nói.

Vị chuyên gia này cho rằng, các biện phát kiểm soát dịch hiện chưa thực sự quyết liệt. Nếu như trước đây người dân ra ngoài không tuân thủ đeo khẩu trang là bị cơ quan chức năng xử phạt ngay, nhưng giờ ra đường tình trạng tụ tập đông người vẫn diễn ra, nhiều người còn không đeo khẩu trang. Đó là chưa kể, trước thì hàng quán bắt buộc có vách ngăn chống giọt bắn mới được phép hoạt động nhưng nay hầu như các quán quên mất điều này. Cơ quan chức năng ít nhắc nhở, thiếu sự quyết liệt. 

Do đó, để tránh tình hình dịch bệnh mất kiểm soát, Hà Nội nên quyết liệt hơn, qua đó tăng cường kiểm tra giám sát các trường hợp vi phạm quy định về phòng chống dịch như phạt người không đeo khẩu trang, tụ tập đông người không có lý do… 

Đặc biệt, từ nay đến Tết, Hà Nội càng cần phải thắt chặt hơn nữa vì là thành phố đang có nguy cơ lây nhiễm rất cao,

“Nếu không quyết liệt số ca bệnh tăng quá cao thì Hà Nội lâm vào tình trạng “vỡ trận dự phòng, vỡ trận điều trị”, từ đó tỷ lệ tử vong cũng sẽ tăng theo, rất nguy hiểm”, ông Phu nói.

Chung quan điểm, PGS.TS Nguyễn Huy Nga, nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) nêu, hiện nhiều người Hà Nội tâm lý rất chủ quan, nếu chính quyền không có động thái mạnh mẽ thì số ca bệnh sẽ tăng hơn nữa, kéo theo sự quá tải của hệ thống y tế cũng như tỷ lệ tử vong khó kiểm soát.

“Tôi thấy việc kiểm soát đang có phần hời hợt. Tại sao trước đây tụ tập đông người, không đeo khẩu trang hay ra ngoài không lý do là bị phạt ngay còn bây giờ thì không? Tôi mong người dân ngoài việc ý thức hơn thì cơ quan chức năng cũng cần có biện pháp mạnh hơn nữa để siết chặt”, ông Nga nói.

Việc người dân vẫn đổ ra đường đông đúc  gây khó khăn cho công tác phòng, chống dịch COVID-19 của thành phố. (Ảnh minh họa: Đắc Huy)

Trong việc tuân thủ các biện pháp phòng dịch còn yếu tố quan trọng là khai báo y tế trung thực. Thực tế, nhiều ca bệnh ở Hà Nội khi phát hiện ra mắc bệnh mới biết là không hoặc rất ít khi khai báo y tế khi di chuyển giữa các vùng, địa điểm. Cơ quan chức năng nên quy định cụ thể những trường hợp này sẽ xử lý thế nào, xử xử phạt ra sao. Thậm chí có F0 phát hiện bị bệnh mà không khai báo...

Do đó, chúng ta cần phải quyết liệt hơn nữa mới hy vọng dịch từng bước được kiểm soát.

PGS.TS Nguyễn Việt Hùng, Phó chủ tịch Hội Kiểm soát Nhiễm khuẩn Hà Nội bày tỏ, tuy hiện nay số ca bệnh ở Hà Nội đang ở ngưỡng vài nghìn ca và việc này có thể vẫn nằm trong dự đoán trước, nhưng để kiểm soát, tránh gia tăng về số ca bệnh khiến hệ thống y tế quá tải thì Hà Nội không thể trông chờ vào ý thức người dân, mà hệ thống chính quyền phải giám sát.

“Nếu chúng ta quay lại giãn cách thì số F0 vẫn tăng, song không phải vì thế mà không siết chặt kiểm soát lại. Tôi thấy chúng ta đang buông lỏng, lơ là trong khâu kiểm tra, giám sát. Phải tăng cường kiểm tra giám sát các hoạt động. Tất nhiên việc này cần cả hệ thống chính quyền cơ sở và vai trò trách nhiệm của mỗi người chứ không thể trông chờ vào ý thức người dân được", ông Hùng nói.

Hà Nội cần làm gì?

Theo PGS.TS Trần Đắc Phu, để kiểm soát tình hình thời gian tới, Hà Nội cần xây dựng sẵn kịch bản đánh giá nguy cơ cụ thể của từng xã, phường, quận, huyện, thậm chí là của tổ dân phố, thôn, xóm với phương châm “Nguy cơ đến đâu thì đáp ứng tới đó” nhưng phải thật quyết liệt.

Hà Nội cũng cân nhắc thật kỹ việc cấm các hoạt động gì, hạn chế hoạt động gì, những hoạt động nào có điều kiện, tổ chức sự kiện ra sao để có phương án an toàn nhưng hạn chế tối đa để ảnh hưởng tới đời sống, sinh hoạt của người dân vì dịp Tết Nguyên đán đang đến gần.

Ngoài ra, thành phố cần tăng cường hơn nữa tuyên truyền cho người dân về việc đi lại, tham gia các hoạt động an toàn, hạn chế đi lại, thăm nom, chúc tụng, liên hoan, hội họp, ăn uống. Người dân cần thực hiện tốt thông điệp 5K của Bộ Y tế với nguyên tắc “Mỗi người an toàn thì khu phố, phường xã an toàn, khu phố an toàn thì quận, huyện, thành phố an toàn”…

Ngoài việc phủ rộng hơn nữa vaccine thì Hà Nội cần đẩy nhanh tiêm mũi 3, tiêm nhắc lại cho người thuộc nhóm nguy cơ, đặc biệt là người già, những người mắc bệnh lý nền và bị suy giảm miễn dịch. Thành phố cũng cần nhanh chóng kiện toàn hệ thống y tế cơ sở bằng việc thiết lập thêm các trạm y tế lưu động, tăng cường vật tư thiết yếu, vận động thêm nhân lực sinh viên trường y hoặc cán bộ y tế đã về hưu tham gia chống dịch.

Hà Nội nên cân nhắc tới việc thành lập mạng lưới thầy thuốc đồng hành, có thể huy động cán bộ y tế đang công tác ở các cơ quan đóng trên địa bàn cũng tham gia để kịp thời tư vấn cho người dân, từ đó tiếp cận F0 thật sớm, quan tâm tới họ, giúp họ ổn định tâm lý, tư tưởng, an tâm điều trị.

“Thành phố chú ý phân tầng điều trị thật chính xác để tránh tình trạng 'quá tải ảo'. Nghĩa là bệnh nhân có người không triệu chứng, chưa cần thiết phải chăm sóc y tế thì lại tới viện, ngược lại, những bệnh nhân thực sự cần can thiệp y tế thì lại không có chỗ điều trị. Việc điều tiết này rất quan trọng”, ông Phu nhấn mạnh.

Còn theo PGS.TS Nguyễn Việt Hùng, số ca bệnh nặng và tử vong của Hà Nội hiện không như TP.HCM trước đây. Những trường hợp này chủ yếu vẫn tập trung vào đối tượng nguy cơ cao như người chưa tiêm vaccine, người già, mắc bệnh nền, suy giảm miễn dịch. Do đó, Hà Nội cần sớm rà soát lại toàn bộ những đối tượng này để tiêm bổ sung vaccine cho họ.

Ngoài ra, thành phố cũng cần tăng cường kiểm tra, giám sát, tuyên truyền để nâng cao ý thức cảnh giác của người dân.

Về công tác điều trị, chuyên gia này lưu ý, nếu bệnh nhân tăng cao thì bệnh viện, trạm y tế lưu động hay bệnh viện dã chiến sẽ không đáp ứng đủ. Do đó, Hà Nội nên tăng cường tổ chức cách ly y tế tại nhà.

Tiêm vaccine, tăng cường y tế tuyến cơ sở... là những điều Hà Nội cần làm để sớm kiểm soát dịch bệnh.

“Thời gian qua việc cách ly tại nhà được cải thiện nhưng cũng phải chú ý tới việc cấp phát thuốc kịp thời hay chưa? Nếu được điều trị sớm, chúng ta sẽ giảm tải được nguy cơ lây nhiễm cũng như tử vong. Việc này phải làm sớm, vì hiện tôi thấy có ý kiến phàn nàn về phát thuốc chậm hay đưa đi cách ly chậm", vị chuyên gia nói.

Ông cũng cho rằng, nếu có sự kết hợp liên ngành từ chính quyền cơ sở cấp phường, xã, công an, y tế trong việc kiểm tra, giám sát thì vấn đề sẽ khác. Do đó, chính quyền cơ sở, chủ đơn vị phải tăng cường kiểm tra, giám sát thường xuyên. Ngoài ra, Hà Nội cần lập nhiều tổ nhóm tư vấn từ xa, có thể theo quận, huyện kết hợp các bác sĩ bệnh viện, CDC, chuyên gia ở nhiều chuyên gia khác nhau để điều trị bệnh nhân.

Sở Y tế Hà Nội mới đây có văn bản gửi các đơn vị triển khai các giải pháp giảm tử vong do COVID-19. Theo đó, với ca bệnh nghi ngờ, ca bệnh xác định nhiễm COVID-19 cần được phân loại, đánh giá nguy cơ, chẩn đoán, đánh giá mức độ lâm sàng để phân luồng, chuyển tuyến, tiếp nhận, điều trị kịp thời.

Người bệnh đến khám chữa bệnh phải được sàng lọc kỹ, đặc biệt lưu ý hỏi về lịch sử tiêm chủng vaccine. Các cơ sở khám chữa bệnh sắp xếp luồng di chuyển, khu vực khám, buồng bệnh ưu tiên để bảo vệ nhóm nguy cơ cao: người trên 50 tuổi, mắc bệnh nền, chưa được tiêm hoặc tiêm chưa đủ mũi vaccine.

Mỗi cơ sở thu dung, điều trị COVID-19 sẵn sàng điều trị 2 tầng để xử trí cấp cứu, điều trị người bệnh COVID-19 chuyển độ. Việc tiếp nhận bệnh nhân nặng, nguy kịch yêu cầu tất cả các bệnh viện không được từ chối, đảm bảo người bệnh được chuyển đến cấp cứu tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh gần nhất. Sau khi bệnh nhân ổn định, bệnh viện thực hiện khám, phân loại mức độ bệnh, đánh giá nguy cơ để phân luồng đến nơi điều trị phù hợp.

Các cơ sở thu dung, điều trị COVID-19 cung ứng đầy đủ thuốc, vật tư tiêu hao, trang thiết bị, trang phục phòng hộ cá nhân; rà soát lại cơ sở hạ tầng, hệ thống oxy (bình, bồn, chai, thiết bị phụ trợ) bảo đảm tồn trữ và cung cấp oxy y tế cho người bệnh từ tuyến cơ sở đến các bệnh viện theo phân tầng điều trị.