Phanh tay điện tử là một hệ thống trang bị an toàn thông minh trên xe ô tô. Đây là loại phanh cho phép người dùng có thể điều khiển hoàn toàn tự động. Vị trí đặt phanh cũng rất dễ được nhìn thấy thông qua ký hiệu P nằm gần các khu vực cần số hoặc vị trí taplo của xe.
Phanh tay điện tử được các nhà sản xuất xe nghiên cứu và thiết kế nhằm mục đích đảm bảo an toàn cho người lái xe khi dừng- đỗ xe trong những trường hợp người lái quên hạ hoặc kéo phanh tay, hỗ trợ quá trình phanh xe ổn định và an toàn hơn.
Nút phanh tay điện tử. (Ảnh minh họa).
Nhờ hệ thống phanh điều khiển điện tử ECB, cơ cấu chấp hành phanh tay điện tử đảm nhận rất tốt công việc bao gồm dừng đậu xe trên đường, hỗ trợ khởi hành ngang dốc và kích hoạt chế độ Start - Stop. Hệ thống phanh tay điện tử bao gồm những bộ phận:
Bộ điều khiển hệ thống phanh tay điện tử
Cơ cấu chấp hành phanh
Công tắc phanh tay
Đèn hiển thị trên mặt đồng hồ táp lô
Ngoài ra, để hệ thống này hoạt động được còn có các bộ phận hỗ trợ kiểm soát khác như: Bộ điều khiển phanh ABS, cảm biến bàn đạp chân phanh, cảm biến vị trí bàn đạp ly hợp, công tắc AUTO HOLD.
Về cơ bản, phanh tay điện tử cũng hoạt động tương tự phanh tay cơ khí là dùng để phanh hai bánh xe sau lại. Phanh tay được sử dụng chủ yếu cho việc dừng đỗ xe trên dốc ngược và trong những trường hợp khẩn cấp có thể dùng để dừng xe khi xe đang chạy (chỉ sử dụng ở tốc độ thấp) hay dùng để quay xe (Drift, quay đầu nhanh). Phanh tay hoạt động độc lập với phanh chân để có thể hỗ trợ khi phanh chân không hoạt động được.
Giống như đa số các hệ thống điện tử khác trên xe ô tô, phanh tay điện tử cũng có một số ưu và nhược điểm nhất định.
Ưu điểm của phanh tay điện tử
Không thể phủ nhận phanh tay điện tử đem đến rất nhiều lợi ích nổi bật cho người sử dụng như:
Tính năng tự động hóa hiện đại: Hệ thống phanh tay điện tử hoàn toàn có thể nhận biết và tự động đưa về chế độ khóa khi xe dừng đỗ. Khi sử dụng hệ thống này, bạn cũng không phải kéo cần phanh mà có thể thực hiện thao tác đưa cần số đến vị trí ký hiệu P. Ngoài ra, nếu người lái quên nhả phanh trong lúc đang nhấn ga, hệ thống phanh tay cũng sẽ tự động bật tính năng Unlock và nhả phanh nhằm đảm bảo an toàn cho xe, giúp xe không bị kẹt hoặc cháy phanh.
Hỗ trợ và khởi hành ngang dốc: Phanh tay điện tử có tính năng tự động dừng bật khi xe đang di chuyển và khả năng giữ phanh tự động (Brake Hold) khi xe dừng ngang dốc.
Thao tác thực hiện đơn giản: Bạn chỉ cần gạt cần số là có thể kích hoạt hệ thống phanh đỗ xe tự động, thay vì phải mất khá nhiều sức lực kéo thả phanh tay cơ khí truyền thống.
Độ an toàn cao khi lái xe: Khả năng bảo vệ an toàn của phanh xe điện tử thể hiện rõ ràng nhất qua những tình huống dừng bất ngờ. Thay vì chỉ tác động lên trục sau của bánh xe làm mất điều khiển tay lái, phanh tay điện tử thông qua hệ thống cân bằng thân xe để phanh thuỷ lực lên tất cả 4 bánh giúp xe dừng lại một cách an toàn nhất.
Biến không gian nội thất xe sang trọng, hiện đại hơn: Không như phanh tay thông thường, phanh tay điện tử rất nhỏ gọn, được thiết kế hiện đại giúp cho không gian bên trong xe thêm phần sang trọng và tối giản hơn.
Nhược điểm của phanh tay điện tử
Mặc dù có nhiều ưu điểm vượt trội, song phanh tay điện tử vẫn còn tồn tại một vài nhược điểm như:
Tuổi thọ sử dụng không cao. Thêm vào đó, khi ắc quy của xe bị hết điện thì phanh tay điện tử cũng theo đó không sử dụng được.
Nếu hệ thống gặp trục trặc, chi phí để sửa chữa hệ thống này là khá cao.
Khi sử dụng, nếu người lái đạp phanh, một số trường hợp cho thấy xe sẽ có hiện tượng rung lắc nhẹ.
Khi xe chạy tốc độ khoảng 60km/h, kéo phanh tay điện tử xe vẫn phanh như bình thường.
Nhiều tài xế thắc mắc, phanh tay điện tử liệu khi xe đang chạy thì có thể sử dụng hay không, trong trường hợp khẩn cấp bị mất phanh thì có thể dùng phanh tay điện tử như phanh tay cơ hay không? Câu trả lời là có. Dưới đây là một số trường hợp cụ thể.
Khi xe lăn bánh khoảng dưới 10 km/h
Thử nghiệm tiến hành trên chiếc Ford Fusion 2015 xe số tự động. Khi chỉ nhả chân phanh và không thêm ga, xe lăn bánh cầm chừng ở khoảng dưới 10 km. Lúc này, nếu tài xế móc nút phanh tay điện tử, xe sẽ dừng trong giây lát.
Ở tốc độ khoảng 50 km/h
Khi thử nghiệm ở tốc độ khoảng 50 km/h, tài xế đạp ga lên tốc độ này và sau đó móc nút phanh tay điện tử, xe cũng từ từ dừng như lúc rà phanh chân thông thường, chứ không khựng lại lập tức như nhiều người từng lo sợ.
Ở tốc độ trung bình chạy quốc lộ
Cuối cùng, để thử nghiệm độ chính xác tuyệt đối, tài xế chọn tốc độ khoảng 65 km/h như đang chạy trên đường quốc lộ. Khi móc phanh tay, kết quả trả tương tự như hai trường hợp trên.
Nhiều tài xế lo sợ phanh tay điện tử chỉ có một nút bấm nên không thể điều chỉnh lực như phanh tay cơ, như vậy trong các trường hợp khẩn cấp như xe mất phanh, không thể từ từ kéo phanh tay để giảm tốc. Video này đã chứng minh, phanh tay nếu bị kích hoạt lúc xe đang chạy sẽ có tác dụng tương tự như rà phanh chân, cho tới khi xe dừng hẳn, tài xế vẫn sử dụng bình thường trong các trường hợp khẩn cấp.