Chủ tịch Hội Chữ thập đỏ VN: Hy vọng Thuỷ Tiên chọn được cách làm từ thiện tốt

Bên hành lang Quốc hội, bà Nguyễn Thị Xuân Thu – Chủ tịch Hội Chữ thập đỏ Việt Nam có những chia sẻ ngắn với báo giới về việc các cá nhân kêu gọi ủng hộ, cứu trợ đồng bào miền Trung. 

- Việc các tổ chức, cá nhân, đặc biệt ca sĩ Thủy Tiên đứng lên kêu gọi quyên góp ủng hộ cứu trợ người dân miền Trung lũ lụt cần nhìn nhận thế nào, thưa bà?

Trước thiên tai, thảm họa, tất cả những người có tấm lòng thiện nguyện đều rất mong muốn làm gì đó giúp đỡ đồng bào, không phân biệt ca sĩ hay mạnh thường quân hay tổ chức, cá nhân có chức năng làm về công tác vận động và thực hiện nhiệm vụ nhân đạo.

Ca sĩ Thủy Tiên trực tiếp đem hàng cứu trợ người dân các tỉnh miền Trung lũ lụt nhiều ngày qua.

Việc ca sĩ Thủy Tiên đứng ra kêu gọi, vận động nguồn lực hỗ trợ nhân dân kịp thời trong lúc khó khăn, tới tận nơi chia sẻ, giúp đỡ đồng bào rất đáng hoan nghênh, trân trọng. Không nên quá khắt khe khi một người có tấm lòng nhân hậu như vậy đứng ra giúp đỡ đồng bào của mình những lúc gặp khó khăn.

Còn việc huy động được nhiều hay ít là do uy tín của từng cá nhân, tập thể. Vận động được nhiều thì sẽ có nhiều người được giúp đỡ và có nhiều cơ hội hơn để giúp người khác.

Tuy nhiên, cá nhân đứng ra làm sẽ gặp nhiều rủi ro và rất vất vả, đặc biệt với nguồn tiền lớn thì một người làm không thể làm hết được.

Về mặt pháp luật, họ không vi phạm vì theo Bộ Luật Dân sự, họ là người trung gian để đem vật chất, tiền bạc của người cho họ để gửi cho người nhận. Họ được ủy thác và theo luật là được phép. Họ không đại diện cho tổ chức nào nên họ hoàn toàn có quyền làm việc đó.

Vấn đề là làm thế nào để số tiền người khác ủy quyền cho họ đến đúng người, đúng nơi, không bị lợi dụng. Thực tế đã có trường hợp lợi dụng nguồn từ thiện này. Nếu nguồn tiền đó phân phối không công bằng, không có tiêu chí rõ ràng như các tổ chức nhân đạo đang làm thì phát sinh nhiều tiêu cực trong xã hội, thậm chí phát sinh sự mất đoàn kết của nhân dân trong cộng đồng khi người được, người không, họ sẽ phân bì.

Chưa nói đến việc sẽ hỗ trợ cái gì, cái gì cần trước mắt, cái gì cần lâu dài. Việc này chắc người chọn cách làm từ thiện sẽ suy nghĩ, làm thế nào để giúp được nhiều nhất mà không bị mang tiếng nhất.

Hy vọng ca sĩ Thủy Tiên sẽ chọn được cho mình cách làm tốt, để hình ảnh của cô Tiên giữa đời thường mãi sáng đẹp và được mọi người yêu quý.

- Quan điểm của bà thế nào khi Bộ Tài chính đề nghị sửa Nghị định 64 của Chính phủ về việc tiếp nhận nguồn ủng hộ từ thiện?

Nghị định 64 của Chính phủ thực chất là để áp dụng cho các tổ chức của nhà nước được giao để làm nhiệm vụ nhân đạo, từ thiện. Đây là hình thức quản lý của nhà nước với các tổ chức có nhiệm vụ được giao. Ví dụ như: Mặt trận Tổ quốc, Hội Chữ thập đỏ, các quỹ xã hội từ thiện, không áp dụng cho cá nhân. 

Nếu lấy Nghị định 64 áp vào trường hợp nữ ca sĩ Thủy Tiên thì không đúng. Nghị định 64 ban hành lâu rồi, cũng cần sửa đổi. 

- Để tránh rủi ro cho những cá nhân thiện nguyện, về mặt pháp lý, có cần kiến nghị sửa đổi Nghị định 64 quy định về cá nhân làm từ thiện không, thưa bà?

Trong Nghị định 64 vẫn có điểm là khuyến khích cá nhân tham gia làm công tác thiện nguyện. Cần phải tôn vinh họ nếu họ làm đúng, không vi phạm, đặc biệt là không bị các cá nhân, tổ chức khác lợi dụng trong công tác từ thiện. Nếu họ làm đúng quy định pháp luật, không làm gì sai thì mình phải khuyến khích. 

Bà Nguyễn Thị Xuân Thu – Chủ tịch Hội Chữ thập đỏ Việt Nam.

- Câu chuyện miền Trung lũ lụt và nhận ủng hộ từ nhân dân cả nước diễn ra nhiều năm, nhiều lần. Nhưng nhiều ý kiến cho rằng việc tiếp nhận ủng hộ từ các cơ quan tổ chức để chuyển tới người dân chưa được kịp thời?

Theo quy định về cứu trợ quốc tế có 3 nguyên tắc phải tuân thủ: Không phân biệt, đối xử với những người ở những vùng xảy ra thảm họa. Thứ 2 là không tạo áp lực cho những người tại đó, kể cả nạn nhân hay những người cứu hộ. Thứ 3 là giúp những gì họ cần thay vì giúp những gì mình có.

Vì vậy, cần có những tổ chức chuyên nghiệp điều hành công tác này, cần có sự điều phối của chính quyền, lực lượng chức năng, tổ chức như Hội Chữ thập đỏ. Nếu tự phát sẽ xảy ra rối loạn.

Như hiện nay trong Quảng Bình rất nhiều đội vào để cứu trợ. Nhưng phương tiện không có, điều kiện không có, việc tiếp nhận những gia đình, địa điểm cần thiết cũng rất khó để tiếp cận. Dễ phát sinh trường hợp chỗ nhận dễ thì nhận nhiều, chỗ cần, khó khăn lại không có.

Tất cả cũng nên liên hệ với chính quyền địa phương, cơ quan đầu mối. Ở đâu cũng có ban cứu trợ, nơi tiếp nhận viện trợ như Mặt trận Tổ quốc, Hội Chữ thập đỏ. 

- Cần giám sát công tác cứu trợ thế nào cho đúng với quy định của Nghị định 64?

Chính phủ đã giao cơ quan chức năng với phương châm "4 tại chỗ" thì ở nơi nào xảy ra thiên tai, chính quyền và lực lượng cứu hộ, cứu nạn phải thực hiện công tác cứu hộ, cứu nạn, nhưng đồng thời cũng cần giám sát việc đó.

Còn ở quy mô rộng hơn, 1 vùng, nhiều tỉnh, Chính phủ có lực lượng chỉ đạo thực hiện công tác cứu hộ, giám sát và các tổ chức cũng được giao nhiệm vụ giám sát để việc cứu hộ, cứu trợ được hiệu quả, tránh điều đáng tiếc.

- Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Hội Chữ thập đỏ cũng cần thay đổi thế nào để những khoản cứu trợ của người dân cả nước tới người dân vùng lũ lụt, thiên tai kịp thời, sớm hơn?

Hội Chữ thập đỏ phản ứng nhanh, kịp thời, bất cứ khi nào xảy ra thiên tai. Khi có thiên tai, Hội sẽ ứng Quỹ Hỗ trợ thiên tai của hội để giúp Hội Chữ thập đỏ các cấp triển khai các hoạt động phòng chống thiên tai trước khi xảy ra.

Đồng thời tùy theo nhu cầu, có hẳn quy trình về phòng chống thiên tai, có những bước chuẩn bị trước, trong, sau thiên tai, tất cả 8 bước. Cần đánh giá nhu cầu, đánh giá thiệt hại, trên cơ sở đó vận động các nguồn lực cung cấp tới đúng địa chỉ. Việc triển khai này chúng tôi làm rất chuyên nghiệp. 

- Quy trình đó có khiến tiền hỗ trợ tới dân chậm hơn?

So với nguồn của Chính phủ, tiền của Hội Chữ thập đỏ đến rất kịp thời. Dù quy trình như thế, chúng tôi vẫn ứng trước. Cán bộ địa phương đã nắm chắc quy trình thì sẽ triển khai ngay. Phản ứng của Hội Chữ thập đỏ là rất kịp thời. Sau thiên tai là vấn đề tái thiết. Đó là nhiệm vụ chính của Hội Chữ Thập đỏ.

- Xin cảm ơn bà!