Chính phủ đề xuất kéo dài cơ chế xử lý nợ xấu

Sáng 24/5, tại kỳ họp thứ 3 Quốc hội khóa XV, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng thừa uỷ quyền Thủ tướng trình bày “Báo cáo tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 42/2017/QH14 ngày 21/6/2017 về thí điểm xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng và Tờ trình về việc kéo dài thời hạn áp dụng toàn bộ quy định của Nghị quyết số 42”.

Theo báo cáo của Ngân hàng Nhà nước, tính từ ngày 15/8/2017 đến 31/12/2021, toàn hệ thống các tổ chức tín dụng đã xử lý được 380,2 nghìn tỉ đồng nợ xấu theo Nghị quyết số 42. Trong số này có 148 nghìn tỉ đồng là do khách hàng tự trả nợ (chiếm 38,93%), cao hơn so với mức 22,8% trung bình năm từ 2012 - 2017 do khách hàng tự trả nợ/tổng nợ xấu nội bảng đã xử lý.

Tính trung bình nợ xấu đã xử lý đạt khoảng 5,67 nghìn tỉ đồng/tháng, cao hơn mức trung bình 3,25 nghìn tỉ đồng/tháng trong giai đoạn trước khi Nghị quyết 42 có hiệu lực (từ năm 2012 - 2017).

Đến hết ngày 15/8/2022, toàn bộ cơ chế về xử lý nợ xấu theo Nghị quyết số 42 sẽ không được áp dụng, việc xử lý nợ xấu của tổ chức tín dụng sẽ thực hiện theo quy định của pháp luật có liên quan.

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng.

Theo Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, việc thiếu hụt cơ chế, chính sách khuyến khích để hỗ trợ tổ chức tín dụng, Công ty Quản lý tài sản xử lý nợ xấu, xử lý tài sản bảo đảm cũng sẽ kéo dài quá trình xử lý nợ xấu.

Các khoản nợ xấu đang xử lý theo Nghị quyết số 42 sẽ chuyển sang việc xử lý theo quy định của pháp luật có liên quan sẽ gây khó khăn cho tổ chức tín dụng khi tiếp tục xử lý khoản nợ xấu đó, dễ dẫn đến việc phát sinh những tranh chấp giữa tổ chức tín dụng và khách hàng...

Do đó, cần thiết phải tiếp tục duy trì các chính sách hiệu quả mà Nghị quyết số 42 mang lại nhằm đẩy nhanh việc xử lý nợ xấu, tránh những tranh chấp phát sinh trong thực tiễn.

Từ sự cần thiết trên, Chính phủ đề xuất Quốc hội thông qua việc kéo dài thời hạn áp dụng toàn bộ quy định của Nghị quyết số 42 đến ngày 31/12/2023; đưa nội dung này vào Nghị quyết chung của kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV.

Đồng tình với báo cáo của Chính phủ, ông Vũ Hồng Thanh - Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội - nhận định kết quả xử lý nợ xấu chưa thực sự vững chắc, thực trạng nợ xấu cho thấy nền kinh tế vẫn tiềm ẩn rủi ro; một số biện pháp áp dụng theo Nghị quyết số 42 chưa phát huy hiệu quả.

Đáng chú ý, một số lĩnh vực có nợ xấu chiếm tỉ trọng cao như bất động sản (chiếm 18,4%); cho vay tiêu dùng (chiếm 25,8%); BOT, BT giao thông (3,92%)...

Thống nhất với đề nghị kéo dài thời gian áp dụng nghị quyết, song ông Thanh cho rằng cần đánh giá kỹ về sự cần thiết cũng như gắn thời hạn, trách nhiệm cụ thể trong xây dựng khuôn khổ pháp lý thay thế nghị quyết 42, đảm bảo tính liên tục trong xử lý nợ xấu.

Đồng thời, một số ý kiến đề nghị sửa đổi một số nội dung trong Nghị quyết như mở rộng phạm vi của khoản nợ xấu; bổ sung đối tượng là công ty mua bán nợ được áp dụng các biện pháp xử lý nợ xấu như VAMC; bổ sung phạm vi áp dụng thủ tục rút gọn đối với tranh chấp hợp đồng tín dụng hoặc hoàn trả tài sản đảm bảo là tang vật của vụ việc vi phạm hành chính...

Đặc biệt trong bối cảnh dịch Covid-19, thu ngân sách nhà nước khó khăn, cần nhiều khoản chi cho an sinh xã hội và phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội, trong khi hoạt động của các tổ chức tín dụng vẫn tăng trưởng và đạt kết quả tốt. 

Do đó cơ quan thẩm tra cho rằng cần xem xét lại thứ tự ưu tiên thanh toán khi xử lý tài sản bảo đảm, không nên tiếp tục duy trì chính sách này.