Chiêm ngưỡng vườn quốc gia Tràm Chim giữa mùa chim về

Từ Sài Gòn men theo quốc lộ 1A khoảng 400km hoặc bắt xe buýt từ thành phố Cao Lãnh xuống Thanh Bình là bạn có thể đến Vườn Quốc Gia Tràm Chim (huyện Tam Nông, tỉnh Đồng Tháp).

Đàn chim sải cánh giữa mênh mông sông nước và cánh rừng tràm ngút ngàn

Chỉ mất vài phút đăng kí tại trung tâm du lịch của Vườn Quốc Gia, những chiếc tắc ráng (một loại xuồng máy đặc trưng của miền Tây) sẽ đưa bạn bước vào miền đất đặc biệt của vùng sông nước. Ngay khi tắc ráng xuất phát, những đồng cỏ năng, cỏ ống, sen trắng, sen hồng sẽ xuất hiện trước mắt bạn.

Gió mát, không khí trong lành, mùi hương cây cỏ và âm thanh rộn ràng của các loài chim sẽ đánh thức giác quan ngay cả những du khách khó tính nhất.

Tại Vườn Quốc Gia Tràm Chim, không khó để bắt gặp nhiều loài chim như cò ma, còng cọc, diệc lửa, bìm bịp, chiền chiện. Gần 200 loài chim với nhiều giống loài quý như te vàng, gà đãy, choi choi,… tạo nên khúc giao hưởng rộn ràng của Vườn Quốc Gia trong mùa chim về (từ tháng giêng đến tháng 6).  

Càng vào sâu trong rừng, những cây tràm hai bên bờ nối nhau trải dài tít tắp Ảnh: N.V.Hùng, H.Nghị

Hơn 7.000 ha rừng với hơn 200 loài chim cư ngụ, Vườn Quốc Gia Tràm Chim là nơi có hệ sinh thái động thực vật phong phú bậc nhất Đồng Tháp Mười

Diệc lửa cũng như các loài chim khác kiếm ăn là cảnh quen thuộc tại Tràm Chim

Khi tắc ráng xuôi vào sâu trong Vườn Quốc Gia, du khách có thể bắt gặp hình ảnh những con cò ốc mớm mồi trên đồng cỏ năng

Cảnh tượng kỳ thú và đặc sắc nhất ở Tràm Chim có lẽ là “vũ điệu ngày hè” của những chú sếu đầu đỏ, loài chim quý hiếm sắp tuyệt chủng, nằm trong sách đỏ của Việt Nam và thế giới. Một trong những lí do khiến mật độ cá thể của loài chim này ngày càng giảm là diện tích môi trường cư ngụ bị thu hẹp, không còn nguồn thức ăn cho sếu.

Nhiều năm qua, bằng những nỗ lực triển khai dự án “Bảo tồn đa dạng sinh học” do Quỹ Quốc tế về Bảo vệ thiên nhiên (WWF) và Coca-Cola phối hợp thực hiện, việc quản lý thủy văn được cải thiện, mực nước được điều chỉnh, các loài thủy sinh, thủy sản phát triển, thảm thực vật được phục hồi… Qua đó, duy trì môi trường đất ngập nước, bảo tồn các loài chim quý hiếm, đồng thời cải thiện sinh kế địa phương thông qua các hoạt động du lịch sinh thái dựa vào cộng đồng, tăng cường sự tham gia của cộng đồng trong việc quản lý và sử dụng hợp lí tài nguyên thiên nhiên.

Những năm gần đây, nhờ dự án bảo tồn đa dạng sinh học do WWF và Coca-Cola phối hợp triển khai, số lượng sếu đầu đỏ về cư trú cũng được cải thiện. Cụ thể, từ tháng 1 – 3 năm 2014, đã có 20-30 sếu đầu đỏ thường xuyên về Tràm Chim kiếm ăn và cư ngụ

 

Cộng đồng dân cư sinh sống xung quanh khu vực được tham gia quản lý và sử dụng tài nguyên thiên nhiên của Vườn Quốc Gia như: bắt cá, hái rau, bông súng, điên điển hay tham gia chèo thuyền, làm hướng dẫn viên du lịch… để tăng thêm thu nhập hàng ngày.

 

Nhiều hộ gia đình nghèo tại Tràm Chim được phép đặt lờ bắt cá, hái rau…khai thác tài nguyên trong vườn để kiếm thêm thu nhập    Ảnh: N.V.Hùng, H.Nghị

Trong mùa nước nổi, người dân được đánh bắt cá tại 900ha – khu vực cho phép khai thác tài nguyên thiên nhiên, mới được mở rộng tại Vườn Quốc Gia Tràm Chim.      Ảnh: N.V.Hùng, H.Nghị

Người dân hái rau, bông súng hoặc điên điển trong mùa nước nổi   Ảnh: N.V.Hùng, H.Nghị

Người dân tham gia làm hướng dẫn viên, chèo thuyền trong mô hình phát triển du lịch sinh thái tại Tràm Chim       Ảnh: N.V.Hùng, H.Nghị

Được gọi là một “Đồng Tháp Mười thu nhỏ”, Vườn Quốc Gia Tràm Chim vẫn giữ được nét hoang sơ với hệ sinh thái phong phú, mực nước và thảm thực vật được phục hồi… là điều kiện thích hợp để bảo tồn nhiều loài chim quý hiếm, đồng thời phát triển du lịch sinh thái dựa vào cộng đồng, góp phần nâng cao đời sống người dân địa phương.

Từ năm 2007, Coca-Cola đã hợp tác với Quỹ Quốc tế về Bảo vệ thiên nhiên (WWF) triển khai dự án “Bảo tồn đa dạng sinh học” ở Vườn Quốc Gia Tràm Chim (Đồng Tháp). Riêng trong năm 2013, Coca-Cola tiếp tục tài trợ dự án và hỗ trợ đầu tư thêm cho việc phát triển du lịch sinh thái dựa vào cộng đồng với ngân sách hơn 3,7 tỷ đồng. Dự án đã và đang tập trung triển khai các giải pháp nhằm khôi phục môi trường sống tự nhiên cho các loài chim quý hiếm và mang lại lợi ích trực tiếp cho người dân địa phương thông qua việc phát triển du lịch sinh thái bền vững, khai thác tài nguyên rừng một cách bền vững. Bên cạnh đó, Coca-Cola cũng đóng góp hơn 5,7 tỷ đồng, phối hợp cùng Tổ Chức Định Cư Liên Hợp Quốc (UN-Habitat) và Trung Tâm Nghiên Cứu Sức Khỏe Gia Đình và Cộng Đồng (CEFACOM) thực hiện các dự án “Nước sạch cho cộng đồng” tại Quảng Trị, Đà Nẵng, Hà Nội và TP.HCM. Dự án đã hỗ trợ mở rộng mạng đường ống phân phối, khoan giếng và lắp đặt hệ thống lọc nước; hỗ trợ gần 10,000 người dân tiếp cận nước sạch. Đồng thời dự án còn tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng về tầm quan trọng của việc sử dụng nước, bảo vệ nguồn nước, qua đó góp phần cải thiện sức khỏe của cộng đồng địa phương.

Thanh Tú