Cảng quân sự là di tích quốc gia bị bỏ hoang phế, dân biến thành nơi chăn bò

Cảng Quân sự Đông Hà nằm ở bờ nam sông Hiếu (TP Đông Hà, tỉnh Quảng Trị), cách cảng Cửa Việt (huyện Gio Linh) khoảng 13km. Cảng chính thức ra đời vào ngày 1/3/1973 với mục tiêu là nơi trung chuyển hàng hóa giữa tuyến vận tải thủy theo đường Hồ Chí Minh trên biển với tuyến vận tải bộ bằng cơ giới đường Trường Sơn. (Ảnh: N.Do)

Từ đầu năm 1973 đến trước ngày giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước, Cảng Quân sự Đông Hà là cảng đường sông quan trọng, giữ vai trò trung chuyển hàng hóa từ tuyến đường biển lên đường bộ rồi tỏa đi khắp các chiến trường qua tuyến đường vận tải Trường Sơn. Thời kỳ này, hàng vạn tấn vũ khí, đạn dược, thuốc men, nhu yếu phẩm từ hậu phương miền Bắc qua Cảng Quân sự Đông Hà để vào chiến trường miền Nam, góp phần quan trọng vào sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất tổ quốc.

Năm 1986, Cảng Quân sự Đông Hà được Bộ Văn hóa Thông tin xếp hạng di tích quốc gia. Năm 2013, Thủ tướng công nhận cảng là di tích đặc biệt thuộc hệ thống di tích lịch sử đường Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh.

Được biết, từ khi hoà bình lập lại, Cảng Quân sự Đông Hà có thời gian được sử dụng vào mục đích phát triển kinh tế nhưng ở quy mô nhỏ và chủ yếu là phục vụ về mặt thương mại. Tuy nhiên, sau đó do không được nạo vét khiến lòng sông bị cạn, các tàu trọng tải lớn không thể vào neo đậu. Hiện nay, cảng gần như bị bỏ hoang, nhếch nhác, một số người dân còn biến di tích này là nơi xả rác. 

Xung quanh khu vực Cảng Quân sự Đông Hà hiện còn một số vị trí biến thành chỗ tập kết đất và rác thải xây dựng.

Người dân còn đưa cả đàn bò của gia đình vào trong khu vực di tích Cảng Quân sự Đông Hà để chăn thả.

Hệ thống cơ sở vật chất sau nhiều năm bị bỏ hoang hoặc không được đầu tư nâng cấp khiến hầu hết đều bị xuống cấp, hư hỏng, cỏ dại mọc tràn lên trên.

Được biết, năm 2021, Chính phủ quyết định phê duyệt quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi Di tích Quốc gia đặc biệt Cảng quân sự Đông Hà và thời hạn lập quy hoạch là 2 năm. Mục tiêu nhằm bảo tồn, tôn tạo di tích Cảng quân sự Đông Hà trở thành nơi giới thiệu và giáo dục cho các thế hệ mai sau về lịch sử vẻ vang của dân tộc. Bên cạnh đó, phát huy giá trị di tích trở thành công viên lịch sử văn hóa, điểm tham quan hấp dẫn và cảng du lịch.

Đại diện Sở Văn hoá Thể thao và Du lịch Quảng Trị cho hay, sau khi được phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch, UBND tỉnh Quảng Trị giao Sở làm quy hoạch. Hiện nay, Bộ Văn hoá Thể thao và Du lịch đang làm tờ trình để trình lên Thủ tướng và khi được phê duyệt sẽ triển khai tu bổ, tôn tạo. (Ảnh: N.Do)