Cần Thơ quan tâm can thiệp sớm, giáo dục hòa nhập cho trẻ khuyết tật

Ngày 5/12, Phòng Giáo dục Tiểu học – Sở Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) thành phố Cần Thơ phối hợp cùng Tổ chức Liên minh Na Uy tại Việt Nam tổ chức Hội thảo “Nâng cao chất lượng công tác can thiệp sớm và giáo dục hòa nhập cho trẻ khuyết tật”.

Tham dự hội thảo có đại diện Vụ Giáo dục Phổ thông – Bộ GD&ĐT, Sở Y tế Cần Thơ, đại diện Sở GD&ĐT các tỉnh An Giang, Vĩnh Long, Cà Mau, cùng các trường Chuyên biệt và Trung tâm hỗ trợ phát triển Giáo dục hòa nhập của các địa phương. Ngoài ra, hội thảo còn có sự tham gia của các tổ chức, đơn vị đồng hành như Cầu vồng châu Á và Quỹ hỗ trợ Cộng đồng Đinh Thiện Lý.

Hội thảo được tổ chức nhằm tạo diễn đàn để các địa phương và chuyên gia chia sẻ kinh nghiệm triển khai can thiệp sớm, giới thiệu mô hình hiệu quả, thảo luận những khó khăn trong công tác phát hiện sớm – hỗ trợ sớm – giáo dục hòa nhập, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng chăm sóc và giáo dục trẻ khuyết tật.

Tại buổi hội thảo, ông Võ Hồng Lam, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo thành phố Cần Thơ, nhấn mạnh vai trò quan trọng của can thiệp sớm đối với sự phát triển toàn diện của trẻ khuyết tật, đồng thời ghi nhận sự đồng hành của các tổ chức trong và ngoài nước trong thời gian qua.

TP Cần Thơ hiện có khoảng 82.634 người khuyết tật, tương đương 1,96% dân số. Trong đó, có 364 trẻ khuyết tật học chuyên biệt; 792 trẻ khuyết tật học giáo dục hòa nhập tại các cơ sở giáo dục. Theo ông Võ Hồng Lam, công tác chăm sóc, giáo dục trẻ em, đặc biệt là trẻ khuyết tật, được toàn hệ thống chính trị quan tâm. Việc chăm sóc, giáo dục và can thiệp sớm ngay từ những năm đầu đời giúp trẻ phát huy tối đa năng lực, hạn chế khuyết tật thứ phát và tạo tiền đề thuận lợi cho quá trình hòa nhập học đường và cộng đồng sau này.

Thời gian qua, Sở GD&ĐT Thành phố Cần Thơ đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ nhằm hỗ trợ trẻ khuyết tật. Các trường xây dựng kế hoạch giáo dục cá nhân, điều chỉnh nội dung dạy học và đánh giá theo sự tiến bộ của học sinh; đồng thời chú trọng rèn kỹ năng sống, bảo đảm chế độ cho giáo viên và huy động nguồn lực xã hội. Ngành Giáo dục phối hợp với Tổ chức Liên minh Na Uy mở các lớp tập huấn về dạy học hòa nhập, hướng dẫn xây dựng kế hoạch giáo dục cá nhân và tổ chức hội thảo dành cho phụ huynh. Giai đoạn 2021-2025, hoạt động bồi dưỡng về giáo dục hòa nhập được mở rộng. Báo cáo khảo sát kiến thức thái độ và thực hành giáo dục hòa nhập thực hiện vào tháng 12-2024 cho thấy, thái độ đối với giáo dục hòa nhập nhìn chung tích cực.

Tại hội thảo, ông Tạ Ngọc Trí, Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Phổ thông – Bộ GD&ĐT, đánh giá cao nỗ lực của Cần Thơ và các tỉnh bạn trong việc xây dựng mạng lưới hỗ trợ trẻ khuyết tật. Ông Trí khẳng định, giáo dục là chìa khóa then chốt để người khuyết tật hòa nhập, trong đó “phát hiện sớm - can thiệp sớm” là tiền đề quan trọng cần sự phối hợp chặt chẽ giữa ngành Giáo dục và Y tế. Ông đề nghị các địa phương tiếp tục tăng cường phối hợp liên ngành, nâng cao năng lực đội ngũ và mở rộng hệ thống  can thiệp sớm để bảo đảm quyền tiếp cận giáo dục của mọi trẻ em.

Các tham luận tại hội thảo tập trung vào một số nội dung trọng tâm như quy trình phát hiện – đánh giá – can thiệp sớm cho trẻ khuyết tật; phối hợp giữa gia đình – nhà trường – cơ sở y tế; áp dụng phương pháp giáo dục đặc thù; xây dựng môi trường hỗ trợ tại trường tiểu học; chia sẻ mô hình từ các trung tâm chuyên biệt và đơn vị hỗ trợ của các tỉnh.

Trong khuôn khổ Hội thảo, các đại biểu đều cho rằng, giáo dục có thể giúp phát triển những điểm mạnh của trẻ. Nếu can thiệp sớm và kịp thời, trẻ sẽ phát triển tốt, có nhiều kỹ năng để đến trường, hòa nhập với bạn bè, tự phục vụ và sau này có thể làm việc, sống độc lập hơn. Vì vậy, khuyến nghị được đưa ra đối với phụ huynh là chú ý các dấu hiệu chậm nói, chậm đi, chậm vận động để đưa trẻ thăm khám sớm, bởi cha mẹ là người đầu tiên và quan trọng nhất giúp trẻ phát triển và hòa nhập.

Để tiếp tục nâng cao chất lượng công tác can thiệp sớm và giáo dục hòa nhập, đại diện ngành giáo dục các địa phương cũng có nhiều kiến nghị quan trọng như cần sớm ban hành tiêu chuẩn, định mức giáo viên hỗ trợ chuyên biệt cho các trường phổ thông thực hiện hòa nhập (không quá 2 học sinh khuyết tật/lớp); xây dựng chương trình bồi dưỡng chuyên sâu thống nhất cho giáo viên phổ thông về kỹ năng trị liệu cơ bản.

Các đại biểu cũng đề xuất tăng cường cơ chế hợp tác, chia sẻ kinh nghiệm và nguồn lực chuyên môn giữa các tỉnh, thành phố vùng ĐBSCL, đặc biệt trong việc xây dựng kho học liệu dùng chung và thí điểm mô hình chuyển tiếp học sinh khuyết tật liên tỉnh.

Việt Nam hiện có khoảng trên 7 triệu người khuyết tật, chiếm 7,06% dân số từ 2 tuổi trở lên, trong đó có 58% là nữ; 28,3% là trẻ em; gần 29% là khuyết tật nặng và đặc biệt nặng; là một trong những nước có tỷ lệ người khuyết tật khá cao trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương và trên thế giới.

Việt Nam luôn dành sự quan tâm đặc biệt đối với người khuyết tật. Tinh thần bảo đảm quyền bình đẳng và cơ hội tham gia xã hội của mọi công dân đã được khẳng định từ Hiến pháp năm 1946 và tiếp tục được củng cố trong Hiến pháp năm 2013, với các quy định về bảo vệ quyền con người và quyền được bảo đảm an sinh xã hội.

Trên phương diện quốc tế, Việt Nam thể hiện cam kết nhất quán trong thúc đẩy quyền của người khuyết tật: ký và phê chuẩn Công ước Liên Hợp Quốc về Quyền của Người Khuyết tật; phê chuẩn Công ước ILO 159 về tái thích ứng nghề nghiệp và việc làm cho người khuyết tật; và gia nhập Hiệp ước Marrakesh nhằm mở rộng khả năng tiếp cận sách và tác phẩm in cho người khiếm thị. Những bước tiến này thể hiện quyết tâm của Việt Nam trong bảo đảm hòa nhập và không phân biệt đối xử đối với người khuyết tật.