Bộ trưởng Lê Minh Hoan: Dồn tổng lực để tiêu thụ vải thiều

Thực ra trước diễn biến như này, chúng ta cũng không thể biết chắc một tuần sau sẽ như thế nào. Song chúng ta sẽ làm tốt nhất những gì có thể để khơi thông thị trường. Đây là chia sẻ của Bộ trưởng Lê Minh Hoan khi vào sáng ngày 31/5 về tiêu thụ nông sản trong tình hình dịch bệnh.

Ông Hoan cho biết, một số Thứ trưởng của Bộ NN-PTNT nay mai sẽ trực tiếp tới những cửa khẩu phía Bắc để cùng làm việc với các cơ quan đối tác của mình ở các cửa khẩu này, đồng thời trao đổi với các cơ quan thương mại phía Trung Quốc để quả vải thiều được thông quan thuận lợi hơn. Còn tôi sẽ cùng họp với các hệ thống phân phối trong nước để làm sao quả vải của chúng ta đỡ rủi ro nhất.

Bắc Giang mới đầu vụ, chưa phải chính vụ. Tuy nhiên cần phải thống kê số lượng vải và ước lượng được cung cầu thị trường trong nước và Trung Quốc là bao nhiêu. Lúc đó sẽ cân đối lại các hệ thống phân phối. Hôm nay tôi có mời 9 hệ thống phân phối bán lẻ trong nước lên Bắc Giang. Chính hệ thống phân phối này kết nối cho bà con.

Vải thiều đã vào mùa thu hoạch, bà con nông dân đang lo lắng cho vấn đề tiêu thụ khi dịch COVID-19 đang diễn biến phức tạp.

Tình hình cấp bách, bà con rất nóng ruột. Tôi cho rằng đây là lúc tổng lực ra quân. Bộ NN-PTNT phải có lời giải mang tính chất dài hạn, bền vững hơn hơn là chúng ta cứ đợi đến khi dư thừa rồi mới ra quân thì đã muộn. Lúc đó trị nông sản đã xuống rồi.

TP.HCM cũng là thị trường tiêu thụ lớn của quả vải thiều, song đang thực hiện giãn cách xã hội. Chúng tôi sẽ làm việc với TP. HCM về vấn đề này. 

Như những mùa COVID-19 khác, chúng ta có những phương thức vận chuyển là bán và ship thẳng tới nhà dân. Lúc đó chúng ta sẽ làm chủ lượng thông tin cầu để đáp ứng đủ cung, không để bà con phải chen chúc, không an toàn trong mùa dịch này.

- Bộ trưởng có nhìn nhận gì về hoạt động giải cứu nông sản diễn ra trong thời gian này?

Thật ra dù có COVID-19 hay không thì lâu lâu vẫn xảy ra hiện tượng cung vượt cầu. Có những lúc chúng ta nói là “nông nghiệp giải cứu”, gần đây cũng có nhiều điểm giải cứu. Tôi nghĩ nên bỏ từ giải cứu, bởi nghe nó thương cảm, thương xót.

Tôi để ý thấy những điểm người dân tổ chức giải cứu tự phát để hỗ trợ bà con nông dân vùng dịch tiêu thụ nông sản và cảm nhận rằng lòng thương người của bà con chúng ta rất lớn. Song có lẽ chúng ta cần có hành động nhất quán hơn, đảm bảo cho công tác phòng chống dịch, nhiều điểm giải cứu chen chúc mua, rồi mua về bỏ đó dùng không hết. Bà con nông dân mất rất nhiều công sức để sản xuất ra những mặt hàng nông sản. Chúng ta thương cảm nhưng chúng ta cũng cần có cách để làm cho tốt hơn.

Bộ NN-PTNT có cả một kế hoạch trong dài hạn. Nhưng tôi xin nói về kế hoạch ngắn hạn trước.

Ngay ngày mai Bộ sẽ cùng với Hội Phụ nữ Việt Nam và Trung ương Đoàn thanh niên xây dựng mô hình tiêu thụ nông sản cho bà con vùng dịch một cách chính quy hơn. Để vừa tiêu thụ được nông sản, vừa đảm bảo được phòng chống dịch bệnh. Từ đó có những quy định cụ thể để 3 đơn vị phối hợp thống nhất từ Trung ương xuống tới địa phương, xuống tới các xã. Chúng tôi cũng sẽ cùng với hiệp hội bán lẻ Việt Nam làm chương trình kết nối cung cầu.

Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho biết sẽ xây dựng mô hình tiêu thụ cho bà con vùng dịch chính quy hơn để không còn tình trạng giải cứu tự phát.

Tôi được biết nhiều khi không khớp nhau về thông tin nên nơi thừa nơi thiếu. Ví dụ, như vừa rồi hành tím Vĩnh Châu rớt giá còn 5.000-6.000 đồng/kg, trên mạng nhiều người dân comment nói ở Đắk Lắk chúng tôi phải mua tới 45.000 đồng/kg, sao không có hành tím.

Như vậy rõ ràng là câu chuyện kết nối thị trường nội địa cũng có vấn đề của nó. Những thông tin bất cân xứng tạo dư thừa cục bộ chứ không phải dư thừa toàn bộ. Có những chỗ cần thì không có, không vận chuyển được, không có thông tin.

Đầu tháng 6 này, Bộ sẽ cùng với Hội phụ nữ Việt Nam, Trung ương Đoàn thanh niên ra mắt các điểm chuẩn hoá mô hình hỗ trợ tiêu thụ nông sản trong mùa dịch. Từ mô hình đó kêu gọi xã hội áp dụng mô hình này để hỗ trợ tiêu thụ nông sản. Bởi dịch bệnh này diễn biến rất khó lường, chính chúng ta cũng phải là người bảo vệ mình trong phòng chống dịch bệnh.

Không ai tưởng tượng được nhiều khi chen chúc mua nông sản giải cứu như thế lại tạo ra nguồn lây. Chúng ta hãy giúp cho mình an toàn trước để tiếp tục giúp cho bà con tiêu thụ nông sản nữa. Chúng tôi đã lựa chọn được cá điểm ở Hà Nội, TP HCM và những địa phương làm.

Đây là những giải pháp trong ngắn hạng mà tháng 6 này phải thiết lập được. Tiến tới trong dài hạn thiết lập được kênh thông tin 2 chiều, không thể để đợi đến nông sản thu hoạch rồi mới biết nó thừa hay thiếu, mà trước khi thu hoạch 15-20 ngày các cơ sở tại các địa phương phải chủ động thông tin về bộ để Bộ chủ động thông tin tới hệ thống phân phối.

Đừng để lúa tràn đồng rồi, xoài chín đầy cây chúng ta mới truyền thông, chúng ta mới đi kêu giải cứu. Như thế nền nông nghiệp sẽ không ổn định.

- Để không phải giải cứu nông sản, Bộ trưởng có thể chia sẻ những giải pháp căn cơ trong thời gian tới?

Cần có thông tin về sản xuất và tiêu thụ. Vừa rồi tôi đã nói rồi, không phải chờ đến lúc rộ vụ rồi, dư thừa rồi chúng ta mới ra quân thì đã muộn. Mỗi Sở NN-PTNT địa phương cần xác định trách nhiệm của ngành nông nghiệp không chỉ là giúp bà con sản xuất sản lượng nhiều. Chúng ta phải chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp, làm sao kết nối được thị trường. Không kết nối được thị trường trong nước và thị trường nước ngoài thì chúng ta sẽ bị động trong tiêu thụ nông sản.

Phải thiết lập hệ thống chuyển đổi số để nắm bắt được thông tin thị trường giữa các HTX với các đơn vị phân phối. Bộ sẽ xây dựng kho giữ liệu, cập nhật thường xuyên thông tin để các hệ thống phân phối biết rằng ở tỉnh đó đang chuẩn bị thu hoạch lượng nông sản lớn. Có như vậy các hệ thống phân phối này mới chủ động được kho bãi, vận chuyển.

Chúng ta cũng sẽ thông qua bưu điện để vận chuyển nông sản theo phương thức từ đồng ruộng, từ vườn tới hệ thống vân phối. Lúc đó tôi nghĩ sẽ hạn chế rủi ro trong phòng chống covid-19, kết nối cung cầu nhanh hơn.