Bình Định: Tàu giã cào, xung điện ngang nhiên tận diệt thủy sản

Nạn giã cào, xung điện...tận diệt các loài thủy sản trên đầm Thị Nại (TP Quy Nhơn)

Mưu sinh bằng tận diệt thủy sản

Từ bao đời nay, đầm Thị Nại (TP Quy Nhơn, Bình Định) với đa dạng các loài thủy sản là nguồn sống của hàng ngàn người dân sống ven đầm. Cứ đến mùa xuân, nhiều loại thủy sản vào mùa sinh nở, người dân ven đầm lại có con giống mang về thả xuống ao, đìa vào vụ nuôi mới.

Tuy nhiên, những năm gần đây, việc khai thác thủy sản bằng những phương pháp như: giã cào, xung điện, xiếc máy…khiến đầm Thị Nại đối mặt với nguy cơ môi trường bị phá hủy, sinh vật tầng đáy bị hủy hoại, mất cân bằng hệ sinh thái, cạn kiệt nguồn lợi thủy sản.

Ghi nhận của PV VTC News trong 3 ngày 9, 10 và 11/9, từ 16 - 17h, khoảng 10 chiếc tàu gắn gọng xiếc (thường gọi là xung điện, xiếc máy), tàu hành nghề lưới kéo (giã cào) bắt đầu xuất bến, ngang nhiên giơ cao bộ gọng xiếc giữa ban ngày, "càn quét" khu vực đầm Thị Nại, nhưng không thấy cơ quan chức năng xử lý.

Nạn giã cào, xung điện... đang tận diệt hệ sinh thái Đầm Thị Nại mỗi ngày.

Ông T.T.T. (56 tuổi) sống ven đầm Thị Nại cho biết, theo quy định tàu hành nghề giã cào công suất nhỏ chỉ được đánh bắt ở vùng biển cách bờ 6 hải lý (khoảng 11km), tàu công suất trên 90CV chỉ được đánh bắt tận vùng khơi xa.

“Rất nhiều tàu hành nghề giã cào, xung điện... cả lớn, cả nhỏ vẫn lén lút hoạt động gần bờ. Hằng ngày từ 17h cho đến sáng, họ tận diệt thủy sản ven bờ.

Trước đây, những ngư dân đánh bắt truyền thống như tôi cứ mỗi dịp ra khơi là trở về với đầy ắp tôm cá. Mấy năm gần đây, nạn giã cào và xung điện, xiếc máy hoành hành quét sạch cá to, cá nhỏ, tận diệt luôn nguồn thủy sản đang sinh trưởng, ngư dân vùng bờ chúng tôi còn gì để đánh bắt đâu. Mỗi lần ra khơi là mỗi lần buồn, có những chuyến trở về tay trắng. Nhiều người đã phải bỏ nghề để tìm kế sinh nhai mới, ”, ông T. bức xúc.

Ông T. cho biết, ngư dân đánh bắt truyền thống gọi các ghe, tàu giã cào, xung điện là "sát thủ đầm Thị Nại" bởi, loại lưới giã cào các tàu sử dụng thường là lưới mắt rất dày và nhiều lớp, nhiều chì để giăng bắt thủy sản từ đáy bùn đến mặt nước. Khi tàu giã cào kéo qua, cào dưới đáy đầm, hàng tạ tôm, cá, sò… từ lớn tới nhỏ nằm gọn trong tấm lưới. Không thứ gì có thể sống sót khi tàu kéo lưới đi qua.

Không chỉ nguồn lợi thủy sản bị tận diệt, theo ông T. mâu thuẫn giữa tàu hoạt động trên đầm ngày càng gia tăng bởi chủ của các phương tiện giã cào, xung điện rất manh động, đem theo cả hung khí khi hành nghề. Đã có ngư dân đánh bắt bằng phương pháp truyền thống bị thương khi có tranh chấp với người trên "tàu sát thủ".

Tàu gắn gọng xiếc (thường gọi là xung điện, xiếc máy) ngang nhiên giơ cao bộ gọng xiếc giữa ban ngày. 

"Sát thủ" tàu giã cào, xung điện, xiếc máy khi bị phát hiện là chạy rất nhanh và trên bờ luôn có “cò bờ” canh phòng. Phần nhiều các tàu này hoạt động không thực hiện đăng ký xuất nhập bến tại cảng cá, hay viết số đăng ký không đúng để tránh kiểm tra, kiểm soát. Thậm chí, không chấp hành yêu cầu kiểm tra, kiểm soát.

Suốt nhiều năm qua, rất nhiều lần ngư dân đánh bắt thủy sản gần bờ tại đầm Thị Nại gửi đơn cầu cứu tập thể đến chính quyền địa phương và Sở NN&PTNT tỉnh Bình Định đã chỉ đạo siết chặt kiểm tra hoạt động của các tàu giã cào, xung điện, xiếc máy… nhưng tình trạng khai thác đánh bắt thủy sản bằng những phương pháp "tận diệt" kể trên vẫn tồn tại, thách thức cơ quan chức năng.

Nhiều năm, nhiều giải pháp nhưng chưa triệt để

Đầm Thị Nại nằm trên địa bàn huyện Tuy Phước và TP Quy Nhơn là đầm nước mặn thông ra biển. Theo thống kê của Chi cục thủy sản Bình Định, hiện nay trên đầm có khoảng 64 tàu cá sử dụng giã cào, xung điện, xiếc máy để khai thác thuỷ sản và tập trung chủ yếu tại huyện Tuy Phước với 52 tàu; TP Quy Nhơn 12 tàu.

Từ đầu năm 2023 đến nay, Chi cục Thủy sản đã phối hợp đơn vị liên quan kiểm tra phát hiện và lập biên bản vi phạm hành chính 63 trường hợp, ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính 63 trường hợp với số tiền phạt hơn 1 tỷ đồng và tịch thu nhiều phương tiện, công cụ hành nghề.

Ông Nguyễn Hữu Nghĩa - Chi cục trưởng Chi cục thủy sản Bình Định - cho biết, các tàu giã cào, xung điện, xiếc máy…hoạt động chủ yếu vào ban đêm và rất manh động. Họ hoạt động tập thể và luôn tìm mọi cách để nắm bắt thông tin từ chính quyền và các cơ quan chức năng. Đồng thời thuê người theo dõi động thái các phương tiện tuần tra và người của cơ quan chức năng để cảnh giới và báo tin cho nhau.

“Đã nhiều lần chi cục và các cơ quan chức năng truy bắt, nhưng các chủ tàu tìm mọi cách chống đối quyết liệt nhằm tẩu tán phương tiện, tang vật vi phạm. Thậm chí gọi thêm người thân quen đến đe doạ, tạo áp lực, gây nguy hiểm cho lực lượng tuần tra, kiểm soát.

Trong khi đó lực lượng tuần tra, kiểm soát của Chi cục Thủy sản mỏng, không có công cụ hỗ trợ, phòng vệ cơ bản khi thi hành công vụ nên không có khả năng kiểm soát các tình huống nguy hiểm xảy ra trên đầm trong đêm tối.”, ông Nghĩa cho hay.

Những tàu hành nghề giã cào, xung điện cực kỳ manh động.

Cũng theo Chi cục trưởng Chi cục thủy sản, sắp tới Chi cục sẽ tổ chức thực hiện tuần tra, kiểm soát xử lý nghiêm các tàu cá hoạt động giã cào, xung điện, xiếc máy... trên khu vực đầm Thị Nại.

Đồng thời tổ chức tuyên truyền đến các chủ tàu cá, ngư dân về ý nghĩa, vai trò của nguồn lợi thủy sản; pháp luật về khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản; các quy định nghiêm cấm hành vi sử dụng xung điện, xiếc máy để khai thác thủy sản. Từ đó vận động các chủ tàu giao nộp công cụ kích điện, từ bỏ nghề cấm.

“Chúng tôi sẽ trình UBND tỉnh kế hoạch chuyển đổi nghề cho ngư dân có hoạt động nghề cấm khai thác trên địa bàn theo Quyết định số 208/QĐ-TTg ngày 10/3/2023 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Trên cơ sở đó tham mưu chính sách hỗ trợ chuyển đổi nghề cho ngư dân”, ông Nghĩa nói