Kể từ khi được Tổ chức y tế Thế giới (WHO) chính thức công bố vào đầu tháng 11, các thông tin liên quan đến biến chủng Omicron đã xuất hiện dày đặc khắp các mặt báo. Tuy nhiên, việc thiếu dữ liệu thực tế đã khiến bức tranh toàn cảnh về những gì biến thể này có thể gây ra chưa rõ ràng và góp phần tạo nên những suy đoán tiêu cực mang tính chủ quan.
Những thông tin được giới truyền thông đưa ra về Omicron đều không mấy khả quan. Thay vào đó, các tình huống xấu nhất được đặt ra trong hầu hết các bài báo. Các tiêu đề cảnh báo về một biến thể mới bị rò rỉ từ phòng thí nghiệm xuất hiện tràn lan trên mặt trận truyền thông.
Những thông tin được giới truyền thông đưa ra về Omicron đều không mấy khả quan.
Tình huống được miêu tả như một làn sóng dịch mới khó có thể dập tắt. Việc Omicron xuất hiện với tần suất dày đặc trên khắp các phương tiện truyền thông từ báo đài cho đến khắp các mạng xã hội đã khiến một bộ phận không nhỏ độc giả nghi vực vào độ hiệu quả của các loại vaccine trong việc chống lại các biến thể này.
Theo nhà phân tích dịch tễ học của CNN, Tiến sĩ Jonathan Reiner nhận định rằng truyền thông đã và đang thổi phồng quá mức sự nguy hiểm của Omicron. Dù chưa có bất kỳ cơ sở khoa học nào, công chúng đã được cảnh báo rằng biến các loại vaccine COVID-19 hiện thời có thể không đủ khả năng để chống lại biến thể mới này.
Hậu quả là thị trường chứng khoán quay đầu giảm điểm mạnh trong những phiên gần đây, và các quốc gia cũng nhanh chóng đóng cửa biên giới trước diễn biến mới nhất này. Tuy nhiên, đã gần hai tuần trôi qua, và có vẻ như biến thể này không gây ra những thảm hoạ khốc liệt như các suy đoán trước đó. Tới điểm hiện tại các dữ liệu thực tế đang thể hiện một bức tranh hoàn toàn khác.
Đại diện của hãng dược Pfizer trong một tuyên bố sau khi Omicron lan ra nhiều châu lục cho biết rằng một liều vắc-xin tăng cường sẽ cung cấp khả năng bảo vệ mạnh mẽ trước biến thể Omicron.
Các nhà nghiên cứu ở Nam Phi đã chỉ ra rằng Omicron dường như không gây triệu chứng nặng hơn so với các biến thể trước của virus SARS-CoV-2.
Vào đầu tháng 12, hãng dược GlaxoSmithKline (Anh) cũng cho biết liệu pháp điều trị COVID-19 dựa trên kháng thể đơn dòng của họ có hiệu quả chống lại biến thể Omicron.
Phương hướng chung của báo chí
Tờ CNN đưa ra nhận định rằng Omicron đang đặt ra thách thức lớn cho tăng trưởng toàn cầu, đặc biệt có thể tác động tới nhu cầu du lịch và mua sắm trong dịp nghỉ lễ cuối năm nay. Không thể phủ nhận, việc sớm đưa ra các cập nhật các thông tin cảnh báo về Omicron từ rất sớm là hết sức cần thiết.
Tuy nhiên từ khi thông tin về Omicron mới xuất hiện, báo giới đã đua nhau thổi phồng mối lo ngại của cộng đồng khoa học về rằng liệu vaccine hiện có tại Mỹ có đủ khả năng chống chọi trước biến thể mới này không.
Cũng chuyên gia của CNN cũng cho biết virus SARS-CoV-2 sẽ không sớm biến mất. Và chúng ta sẽ phải sống chung với nó một thời gian dài. Trong tương lai, chúng ta cũng chắc chắn sẽ phải đối mặt với các mối lo ngại về biến thể khác. Đó là lúc giới truyền thông cần tránh khuyếch đại những thông tin mang tính suy đoán tiêu cực trước khi các dữ liệu thực tế được công bố.
Tất nhiên, điều này nói dễ hơn làm. Trên thực tế, hầu hết các hãng tin đều sẽ không kiên nhẫn để chậm tiến độ tin tức. Họ sẽ cần phải lấp đầy các tuyến bài đăng, thu hút các độc giả với những tin tức nóng hổi nhất.
Tuy nhiên vào thởi điểm hiện tại, giới báo chí vẫn cần hành động thận trọng hơn và chờ đợi thêm các dữ liệu trực quan trước khi vội vàng lao vào cảnh báo các kịch bản tồi tệ về về biến thể Omicron.
Omicron xuất hiện với tần suất dày đặc trên khắp các phương tiện truyền thông từ báo đài cho đến khắp các mạng xã hội.
Sự tín nhiệm đối với báo chí
Nếu các dự đoán của báo giới về viễn cảnh xấu nhất mà biến thể Omicron có thể gây ra không trở thành hiện thực, độc giả sẽ ít chú ý đến những cảnh báo tương tự trong tương lai và nhiều khả năng họ sẽ trở nên hoài nghi hơn và chọn lướt qua những thông tin kiểu này. Về lâu dài, cánh báo giới cần thận trọng và tránh đưa ra những bài tít giật gân để thu hút khán giả .
Biên tập viên Oliver Darcy của CNN Bussiness nhận định: “Chúng ta đang sống trong thời đại chiến tranh thông tin. Hiện tại, những kẻ xấu đang lợi dụng tình trạng thổi phồng quá mức về biến thể Omicron trên các phương tiện truyền thông để khiến công chúng mất niềm tin vào báo chí”.
Ông Darcy đã đưa ra dẫn chứng về phát biểu phản đối sự các tin tức liên quan đến Omicron mà giới truyền thông đưa ra của người dẫn chương trình trên kênh Fox News, Laura Ingraham. Cùng với đó, bà này cũng đưa ra nghi vấn về độ hiệu quả và an toàn đã được kiểm chứng bởi khoa học trong tiêm chủng cho trẻ em. Nói cách khác, những kẻ có đức tin xấu sẽ khai thác những sai lầm nhất thời của truyền thông cho những mục đích của riêng họ.
Không ai có thể quay ngược thời gian để giảm mức độ phủ sóng về các tin tức với viễn cảnh không mấy khả quan biến chủng Omicron từ hai tuần trước. Tuy nhiên ngay từ bây giờ các tòa soạn có thể tăng cường các thông tin về tín hiệu đáng khích lệ mới được công bố của biến thể này. Những bài đăng như vậy cần nhận được cường độ phủ sóng cao như lần đưa tin về biến chủng này từ hai tuần trước...