Bà Rịa - Vũng Tàu là một tỉnh ven biển, không chỉ mạnh về kinh tế biển mà còn là nơi có nền nông nghiệp phát triển. Tuy nhiên, để thích nghi với xu hướng hiện đại và đối phó với các thách thức từ biến đổi khí hậu, việc tái cơ cấu nông nghiệp trở thành một đòi hỏi cấp thiết.
Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Bà Rịa - Vũng Tàu, tỉnh đã và đang đẩy mạnh tái cơ cấu nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị sản xuất, phát triển nông nghiệp sinh thái, bền vững.
Cụ thể, từ năm 2020 đến nay, diện tích đất canh tác theo quy trình sản xuất an toàn, hữu cơ đã tăng từ 1.500 ha lên hơn 3.000 ha vào cuối năm 2023. Tỷ lệ các sản phẩm nông nghiệp đạt chứng nhận VietGAP, GlobalGAP đã tăng đáng kể, giúp nâng cao chất lượng sản phẩm và giá trị xuất khẩu.
Công tác truyền thông - Chìa khóa thành công
Truyền thông là một trong những công cụ mạnh mẽ để định hướng và nâng cao nhận thức cộng đồng về nông nghiệp bền vững. Từ năm 2022, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã tăng cường công tác tuyên truyền trên nhiều phương tiện thông tin đại chúng, từ truyền hình, báo chí đến các nền tảng mạng xã hội.
Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh cũng đã phối hợp với các cơ quan truyền thông tổ chức các buổi hội thảo, tọa đàm về nông nghiệp sinh thái, quy trình sản xuất sạch và an toàn. Những buổi truyền thông này không chỉ giúp người dân nâng cao nhận thức mà còn cung cấp kiến thức và hỗ trợ kỹ thuật cho các hộ nông dân.
Bưởi da xanh của HTX Sông Xoài đã xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc, Mỹ. (Ảnh: Ngọc Giang)
Theo thống kê, hơn 80% nông dân trong các vùng trọng điểm sản xuất nông nghiệp đã tham gia các chương trình truyền thông và tập huấn về sản xuất theo chuỗi giá trị. Điều này góp phần đưa tỷ lệ ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp lên đến 45% vào năm 2023, cao hơn nhiều so với mức trung bình cả nước (25%).
Trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến chất lượng sản phẩm và an toàn thực phẩm, việc áp dụng quy trình sản xuất an toàn là điều bắt buộc. Bà Rịa - Vũng Tàu đã chủ động đẩy mạnh áp dụng các tiêu chuẩn như VietGAP, GlobalGAP và nông nghiệp hữu cơ vào sản xuất nông nghiệp.
Tính đến năm 2023, toàn tỉnh có hơn 120 trang trại, hợp tác xã nông nghiệp đạt tiêu chuẩn sản xuất an toàn, chiếm khoảng 35% tổng số các đơn vị sản xuất. Những trang trại này đã và đang trở thành mô hình tiêu biểu cho việc sản xuất sạch, vừa đáp ứng nhu cầu trong nước, vừa hướng tới xuất khẩu.
Một ví dụ điển hình là Hợp tác xã Thanh Long Bà Rịa - Vũng Tàu. Đây là một trong những đơn vị tiên phong áp dụng VietGAP trong sản xuất thanh long, giúp nâng cao năng suất lên đến 20% và giá trị sản phẩm tăng 30%. Sản phẩm thanh long của tỉnh không chỉ tiêu thụ trong nước mà còn xuất khẩu sang các thị trường khó tính như Nhật Bản, Hàn Quốc.
Sự phát triển bền vững - Mục tiêu lâu dài
Một trong những điểm đột phá trong tái cơ cấu nông nghiệp của Bà Rịa - Vũng Tàu là đẩy mạnh sản xuất theo chuỗi giá trị. Việc liên kết giữa các khâu từ sản xuất, chế biến đến tiêu thụ không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro mà còn tăng tính bền vững trong sản xuất nông nghiệp.
Hiện nay, tỉnh đã xây dựng được 45 chuỗi giá trị sản xuất nông sản, bao gồm các sản phẩm chủ lực như hồ tiêu, cà phê, thanh long và rau củ quả. Các chuỗi giá trị này được thực hiện với sự tham gia của các hợp tác xã, doanh nghiệp và nông dân, đảm bảo sự liên kết chặt chẽ giữa các khâu sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm.
Ví dụ, chuỗi giá trị sản xuất hồ tiêu tại huyện Xuyên Mộc đã đạt được những thành tựu đáng kể. Nhờ áp dụng quy trình sản xuất an toàn và liên kết với các nhà máy chế biến trong và ngoài tỉnh, sản phẩm hồ tiêu của Bà Rịa - Vũng Tàu đã được xuất khẩu sang 15 quốc gia, tăng giá trị xuất khẩu lên đến 25% so với trước.
Với những nỗ lực trong việc tái cơ cấu nông nghiệp, Bà Rịa - Vũng Tàu không chỉ nhắm đến mục tiêu nâng cao giá trị kinh tế mà còn chú trọng đến yếu tố bền vững. Việc phát triển nông nghiệp sinh thái, hữu cơ, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường và tài nguyên thiên nhiên là mục tiêu lâu dài mà tỉnh hướng tới.
Vườn sầu riêng hữu cơ của ông Phạm Tùng, thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. (Ảnh: Tuyết Hồng)
Theo báo cáo của Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh, diện tích đất nông nghiệp được áp dụng các biện pháp canh tác thân thiện với môi trường đã tăng từ 2.000 ha vào năm 2020 lên 5.000 ha vào năm 2023. Các biện pháp này bao gồm sử dụng phân bón hữu cơ, giảm thiểu thuốc bảo vệ thực vật và ứng dụng công nghệ tưới tiêu tiết kiệm nước.
Sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan ban ngành, nông dân và doanh nghiệp đã giúp Bà Rịa - Vũng Tàu trở thành một trong những tỉnh đi đầu trong phát triển nông nghiệp bền vững, góp phần bảo vệ môi trường và nâng cao đời sống người dân nông thôn.
Việc tái cơ cấu nông nghiệp theo hướng phát triển kinh tế nông nghiệp hiệu quả cao, bền vững và sinh thái là một bước đi chiến lược của Bà Rịa - Vũng Tàu.
Sự kết hợp giữa công tác truyền thông, áp dụng quy trình sản xuất an toàn và sản xuất theo chuỗi giá trị đã mang lại những kết quả tích cực, không chỉ nâng cao giá trị sản phẩm mà còn bảo vệ môi trường và cải thiện đời sống của người dân.
Với những nỗ lực này, Bà Rịa - Vũng Tàu đang khẳng định vai trò là một trong những địa phương tiên phong trong phát triển nông nghiệp hiện đại và bền vững tại Việt Nam.