Video: Làng Vũ Đại đỏ bếp kho cá phục vụ Tết
Mỗi dịp Tết đến Xuân về, gia đình bà Nguyễn Thị Thìn (làng Đại Hoàng, hay còn gọi là làng Vũ Đại, xã Hòa Hậu, Lý Nhân, Hà Nam) tất bật kho cá phục vụ thực khách trong và ngoài nước.
Cá trắm đen từ 4 kg trở lên, thân dài, đầu to thường được dùng để kho. Loại cá này nuôi từ 3 năm trở lên sẽ đạt cân nặng và thịt săn chắc, giòn.
Cá được đánh sạch vẩy, dùng chanh, muối, nước nóng để làm sạch tránh tanh, loại bỏ nội tạng, đầu, đuôi; phần thân cá chặt khúc để đem kho.
Cá được kho trong niêu đất nhập từ Nghệ An về.
Gia vị để kho một nồi cá là những thứ truyền thống gồm: Gừng, giềng, ớt, hành củ, chanh, mắm, đường muối...
Để cá kho đậm gia vị, người nấu cho thêm một chút kẹo đắng nấu từ đường.
Khi được hỏi về bí quyết kho cá không tanh, bà Thìn cho biết: "Từ cổ chí kim nhà tôi dùng nước sôi và chanh tươi được vắt vào nồi cá sau khi bỏ gia vị nhằm khử vị tanh của cá".
Củi kho cá phải là củi nhãn, bởi loại củi này giữ nhiệt và mang lại mùi thơm đặc trưng cho món cá kho làng Vũ Đại.
Cá được kho trong các niêu đất từ 1,5 kg đến 6 kg. Khách hàng đặt nồi loại nào cũng có. "Một con cá nặng 5 kg, cho vào nồi 5 kg thì trọn vẹn bởi khi bỏ đầu đuôi, nội tạng sẽ có thêm gia vị và thịt, xương sườn", bà Thìn cho biết.
Một nồi cá kho phải trải qua 14 tiếng đun liên tục, khi chuẩn bị cạn nước người đun phải thêm nước sôi vào.
Nói về khó khăn của nghề này bà Thìn chia sẻ: "Việc đun bếp tưởng chỉ là công việc nhẹ nhàng nhưng khói vào mắt lâu gây khô mắt và khô da".
''Dịp Tết này, gia đình tôi bắt đầu nhận đơn hàng từ 20 tháng Chạp. Ngày thường, 6 thành viên trong gia đình tôi xắn tay vào làm, nhưng dịp Tết phải thuê tới 60 người chỉ có nhiệm vụ giữ lửa cho 600 nồi, tương đương 1,8 tấn cá", bà Thìn cho biết.
Món cá kho của gia đình bà Thìn được bán từ khắp các tỉnh miền Bắc cho tới tận đất Mũi cà Mau.
Giá thành nồi cá kho tùy theo cân nặng, trung bình từ 450.000 đồng trở lên. Mỗi năm gia đình bà Thìn bán từ 3.000 đến 4.000 nồi vào thời điểm gần Tết.